25/4/10

Μπόχα και δυσωδία



Καιρό είχε να με βάλει σε κίνηση ένα κείμενο μπλογκικό. Διάβασα λοιπόν αυτό:
Η βόλτα επίσης ψιλοανάγκαζε τον κόσμο να είναι καθαρός. Η πλειοψηφία του κόσμου έκανε μπάνιο σε σκάφη Σάββατο βράδι. Οικογενειακώς. Αλλά υπήρχαν πολλοί που δεν είχαν τουαλέτα, κι άλλοι τόσοι που δεν είχαν ζεστό νερό, εννοώ γκαζιέρα, και πλένονταν αραιότερα. Ισαμε μιά φορά τον μήνα. Κάτι ταλαίπωροι με λευκά στιβάλια και με μαντίλια στο κεφάλι ήταν Κρητικοί ζωοκλέφτες που τους είχαν επιβάλει εξορία στα μέρη μας, κι αυτοί ζούσαν χωρίς καμία υγιεινή. Μερικές φυλές (έτσι τους λέγαμε τότε τους διαπολιτισμένους) έκαναν μπάνιο τελετουργικώς Πάσχα και Χριστούγεννα. Πληθος παιδιών στην βόλτα ήταν από χωριά που δεν πήγαιναν με τα πόδια στο σπιτικό τους την Κυριακή (ΚΤΕΛ υπήρχε, αλλα η συγκοινωνία ήταν από μία έως τρείς φορές την εβδομάδα, κυρίως Πέμπτη που είχε παζάρι). Αυτά ζούσαν σε δωμάτια ανά τρία ή τέσσερα, πάλι χωρίς τουαλέτα, παρεκτός και έμεναν σε θείους. Ηταν σύνηθες στις αυλες να υπάρχει μία τουαλέτα έξω, αντί πόρτα μιά κουβέρτα και απαγόρευαν στα παιδιά τους να αφοδεύουν εκεί, οπότε οποιαδήποτε ώρα κάθονταν στις αυλές των σπιτιών τους και μετά χάζευαν την πράσινη μύγα, που γράφει και ο ποιητής.

Η βρωμιά δημιουργούσε κινήσεις του σώματος. Καθώς δεν υπήρχαν σλιπάκια, αλλα βρακοζώνια (το σλιπ "Ατθίς" εμφανίστηκε κοντά στο 1958, μαζί με το τσιγάρο φίλτρο, το νεσκαφέ και τα απορρυπάντικά Ρεφλέξ και Κλινέξ) οι εφηβικές παρέες περπατώντας, ενοχλούνταν από τον ιδρώτα τους ανάμεσα στα σκέλια και έκαναν μιά εντυπωσιακή κίνηση απομάκρυνσης των μηρών μεταξύ τους, απλωνοντας σαν τα χασαπόσκυλα το πόδι ολόκληρο στον αέρα λοξώς, γιά να ξεκολλήσει το άνω μέρος του μηρού από τα αιδοία. Κι επειδή ήταν πολύς ο κόσμος, και φοβόντουσαν οι πάντες τον ήχο και την κραυγή "α, ο κλανιάρης", οι πορδές ξαμολιούνταν στα δύο πέρατα της βόλτας, στο Χαζνέ και στη διασταύρωση προς παλιά αγορά, όπου στην άλλη πλευρά δεν υπηρχε κόσμος, άρα και μάρτυρας. Σε αυτά τα δύο μέρη, μύριζε ο αέρας χαρακτηριστικά.
Αυτό λοιπόν το κείμενο μού έκανε πάρα πολλή εντύπωση και το σκεφτόμουν ολόκληρο το σαββατοκύριακο, ακόμα ένα σαββατοκύριακο δουλειάς. Μου θύμισε κάτι που είχα γράψει εδώ:
Όταν έφτασαν οι παππούδες μου στα Φάρσαλα το 1923, όπου τους έστειλε το κράτος γιατί τους θεώρησε γεωργούς κι είχε και γη καβάτζα εκεί, έτρεξαν να πιούνε νερό στην πηγή της πλατείας. "Ούι μάνα μ', κοίτα, πίνουν νερό οι αούντηδες" έλεγαν οι ντόπιοι. Επίσης ισχυρίζονταν ότι οι γυναίκες των τουρκόσπορων πλένονταν κάθε μέρα για να "βγάλουν τ' Άγιο-Μύρον από πάνω τους" κι ότι γδυνόντουσαν πριν πέσουν στο κρεβάτι γιατί ήταν "παστρικιές".
Σκεφτόμουνα λοιπόν την ηπειρωτική Ελλάδα πριν το '60, έναν κόσμο που κόλλαγε απαίσια, που η λέρα έκανε στρώσεις πάνω σου, όπου οι πολλές και γερές, αλλά μοιραία ματαιόπονες, μπουγάδες ήταν ο μόνος τρόπος να μη βρωμάς σαν ξεχασμένη ψαροκασέλα.

Πρώτα-πρώτα κατάλαβα πώς ένας τέτοιος κόσμος έχει πολύ διαφορετική άποψη για τον έρωτα από εμάς: δεδομένων των εκκρίσεων, της παρατεταμένης απλυσιάς και της τοπικής ή γενικής τριχοφυίας, τα προκαταρκτικά, τα χάδια, τα γλειψίματα, πιασίματα, τριψίματα και γενικά τα πολλά κόλπα και οι λιγωμένες τεχνικές ήταν εκτός μενού και για πολύ πολύ πρακτικούς λόγους. Δε θέλω να επεκταθώ, μεγάλα παιδιά είμαστε, αλλά φανταστείτε προφανέστατα λ.χ. τον στοματικό έρωτα στα παραπάνω συμφραζόμενα: οπωσδήποτε εκτός συζήτησης, εκτός από περιπτώσεις οξείας ιγμορίτιδας ή βαριού συναχιού. Ξαφνικά αντιλήφθηκα γιατί οι παστρικιές που λέγαμε, ιδίως στις πόλεις, πρόσφεραν εμπειρία τόσο ξεχωριστή και ζηλεμένη: όχι μόνο γιατί η πατριαρχία ευνούχιζε τις γυναίκες (που τις ευνούχιζε, αδιαμφισβήτητα) αλλά γιατί αλλιώς ζυγώνεις μια γυναίκα που μυρίζει σαπούνια, αρώματα και άγνωστα χημικά (π.χ. περμαγγανάτο), αλλιώς μια κακομοίρα που πλένεται μια φορά τη βδομάδα και αν. Φυσικά, οι μη εκδιδόμενες γυναίκες της υπαίθρου δεν είχαν, ως συνήθως, καμμιά επιλογή: ή θα έπαιρναν τον άπλυτο ή τίποτα. Δεδομένου ότι ο άπλυτος τις έβαζε σε έναν ατέλειωτο κύκλο εγκυμοσυνών (όχι όλων με ευτυχή κατάληξη), ξαφνικά καταλαβαίνω γιατί το σεξ ήτανε τόσο ελάχιστα θελκτικό για εκείνες.

Μετά πήγα λίγο παρακάτω. Είναι γνωστό ότι οι μουσουλμάνοι στις μεν πόλεις τρέχανε στα λουτρά και στα χαμάμια, όπως και οι χριστιανοί άλλωστε. Στην ύπαιθρο πάλι είχανε τουλάχιστον τους τελετουργικούς καθαρμούς πριν την προσευχή για να βελτιώνουν και την προσωπική τους υγιεινή (εκτός από την τελετουργική τους καθαρότητα) σχεδόν καθημερινά. Οι Καραγκούνηδες, οι γλίτσηδοι, οι μπαγιάτηδες, οι "ντόπιοι" (όλοι περιφρονητικοί όροι που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μου οι τουρκόσποροι -- τα έχει πει ήδη ο Ηλίας Πετρόπουλος), αυτοί που περιγράφει ο Πετεφρής, άραγε έχασαν την επαφή με το πλύσιμο μέσα στον αντιμουσουλμανικό-αντιτούρκικο πυρετό του 1821-1913, καθώς η Τουρκία και και τα συνήθεια της αποτραβιόντουσαν από τη Βαλκανική; Δεν ξέρω, αφού από την άλλη έχεις π.χ. τις Εβραίες της Σαλονίκης, που (αν δώσω βάση στον παππού) μοσχοβολούσαν, ακόμα κι οι φτωχές. Δεν ξέρω, μακάρι να υπήρχε κανα βιβλίο να διαβάσω σχετικά.

Αναρωτιέμαι γενικά πότε σταμάτησαν οι Ελλαδίτες να πλένονται. Οι φτωχοί Ελλαδίτες της υπαίθρου. Η έλλειψη ζεστού νερού δεν είναι ιδιαίτερα πειστικό επιχείρημα: προκειμένου να πλένονται κανονικά, ο τουρκόσπορος παππούς στο χωριο (ο άλλος) έκαιγε πολύτιμα ξύλα θέρμανσης για να ζεσταίνει τον χειμώνα νερό στο "βαρέλι" -- κάτι που του το αναγνώριζαν και διάφορες περιπλανώμενες κομπανίες ανταρτών από το 1946 μέχρι το 1949. Για πιο πίσω δεν ξέρω.

12/4/10

Πάσχα 2010, Ηράκλειο Κρήτης

ή ψάχνοντας στα θεμέλια της «ελληνικής ιδιοπροσωπείας».
ή και Προυντόν έχουμε.

*

Όλες οι φωτογραφίες με το κινητό.

*

Image Hosted by ImageShack.us

Από το βιβλίο του Παύλου Κόρπη «ο κ. αββάς Migne - η μεγαλύτερη εκδοτική περιπέτεια του 19ου αιώνα» // Βιβλιοθήκη Πατέρων Ισουϊτών Αθήνα / Civitas, Ιστορική Βιβλιοθήκη Καλέσα Ηρακλείου // Ηράκλειο 2009

Image Hosted by ImageShack.us

[…] Ένας ασήμαντος φτωχόπαπας, που δεν διδάχτηκε ποτέ Θεολογία, ο αββάς Jacques-Paul Migne (1800-1875), εγκατέλειψε τη μίζερη επαρχία όπου ζούσε [περιφέρεια της Ορλεάνης] και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Εκεί, χωρίς χρήματα, ερείσματα και υποστήριξη κατόρθωσε να στήσει μια καταπληκτική «καπιταλιστική μηχανή» μαζικής παραγωγής.

Image Hosted by ImageShack.us

[…] στο μυαλό του [Migne] στριφογύριζε συνεχώς ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα [του Διαφωτισμού]: Η μνημειώδης Εγκυκλοπαίδεια του Denis Diderot και του Jean D’Alembert. Και βάλθηκε να την ξεπεράσει, για να μείνει τελικά στην Ιστορία ως ένας από τους μεγαλύτερους εκδότες από καταβολής της τυπογραφίας.

Κάτω από τον γενικό τίτλο […] Γενική Βιβλιοθήκη του κλήρου και των μορφωμένων λαϊκών ή Πλήρη Μαθήματα για όλες τις Εκκλησιαστικές Επιστήμες ο Migne μέσα σε τρεις δεκαετίες (1838-1868) εξέδωσε σχεδόν χίλιους τόμους διαρθρωμένους σε σειρές και σε τουλάχιστον δεκαπέντε εκατομμύρια αντίτυπα συνολικά.

Image Hosted by ImageShack.us

Το αποκορύφωμα της εκδοτικής [...] δραστηριότητας [του Migne] ήταν η Ελληνική και η Λατινική Πατρολογία [Patrologiae Grecae, Patrologiae Latinae]: σε 161 και 221 τόμους αντίστοιχα, χαρτόδετους ή βιβλιοδετημένους, σχήματος 4ου (ο χαρτόδετος 28,3Χ19,5 εκ) με μικρά τυπογραφικά στοιχεία και σφιχτή σελιδοποίηση, οι οποίοι περιείχαν τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, των Διδασκάλων (Docteurs) και των Διδασκαλισσών, των εκκλησιαστικών συγγραφέων του ανατολικού και του δυτικού χριστιανικού κόσμου, αλλά και διαφόρων ιστορικών .

Image Hosted by ImageShack.us

Σημειώνει ο Κόρπης: «για την Καθολική Εκκλησία οι διδασκάλισσες είναι τέσσερεις: [1] Η Αγία Αικατερίνη της Σιέννα, [2] η Αγία Θηρεσία της Άβιλα, [3] η Αγία Θηρεσία του Βρέφους Ιησού και [4] η Αγία Edith Stein. H Stein (1891-1942) ήταν Γερμανό-Εβραία φιλόσοφος, η οποία το 1922 μεταστράφηκε στον καθολικισμό. Δολοφονήθηκε στο στρατόπεδο του Άουσβιτς.»

[Προφανώς κείμενα τής τελευταίας δεν υπάρχουν στην Πατρολογία του Migne. Η Κασσιανή επίσης απουσιάζει από την Patrologiae Graeca.]

Image Hosted by ImageShack.us

Image Hosted by ImageShack.us

Στο σύνολο των 161 τόμων της Patrologiae Cursus Completus, Series Graeca ενσωματώθηκαν κείμενα 800 συγγραφέων και τυπώθηκαν 235.724 σελίδες με δύο στήλες, η μία εκ των οποίων περιλάμβανε το ελληνικό κείμενο και η άλλη τη λατινική μετάφραση, παλαιότερη ή νέα.

Image Hosted by ImageShack.us

Η απρόσμενη [επιχειρηματική] επιτυχία του αββά άφησε δίχως ύπνο τους εκδότες και βιβλιοπώλες της γαλλικής πρωτεύουσας, οι οποίοι έφεραν βαρέως τις απευθείας πωλήσεις των βιβλίων του, πράγμα που αναιρούσε την κερδοφόρα μεσολάβησή τους. Κατάφεραν […] να πλησιάσουν τις ανώτατες εκκλησιαστικές αρχές και […] πέτυχαν την ηθική αποδοκιμασία του Migne -ως ασχολούμενου με εμπορικές δραστηριότητες που καταρράκωναν […] το γόητρο της Εκκλησίας- και στη συνέχεια [πέτυχαν] την προσωρινή αφαίρεση του δικαιώματος του να ιερουργεί μέσα στο Παρίσι [σιγά μην τον ένοιαξε].

Image Hosted by ImageShack.us

Κατά την εκτύπωση της [Ελληνικής] Σειράς [της Πατρολογίας] ο αββάς αντιμετώπισε τριών ειδών μείζονος σημασίας τεχνικά προβλήματα: [1] τα τυπογραφικά στοιχεία που θα χρησιμοποιούσε για τα ελληνικά κείμενα, [2] τη στοιχειοθεσία τους και [3] τη διόρθωσή τους.

Image Hosted by ImageShack.us

[1ο τεχνικό πρόβλημα] Στις οικογένειες των ελληνικών στοιχείων που κυκλοφορούσαν στην αγορά, δεν υφίσταντο τα πλάγια ελληνικά, τα λεγόμενα και ιταλικά, δηλαδή τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται προκειμένου μία λέξη ή και ένα απόσπασμα κειμένου να ξεχωρίσει, ως προς τη σημασία του, από το υπόλοιπο κείμενο, το οποίο τυπώνεται με τα συνήθη και υφιστάμενα όρθια. Ο Migne κάλεσε λοιπόν ένα χαράκτη της εποχής, τον Antoine Friry, ο οποίος του σχεδίασε δύο ιδιαίτερα κομψές και ευδιάκριτες σειρές ελληνικών στοιχείων, μία για τα όρθια στοιχεία και μία για τα πλάγια. Αμέσως τα σχέδια στάλθηκαν στο χυτήριο που λειτουργούσε μέσα στις εγκαταστάσεις των Καθολικών Εργαστηρίων και άρχισε η παραγωγή τους. Τα πλάγια στοιχεία αποτέλεσαν μια παγκόσμια τυπογραφική καινοτομία […] και από τότε γενικεύτηκε η χρήση τους στη στοιχειοθέτηση των ελληνικών κειμένων.

Image Hosted by ImageShack.us

Image Hosted by ImageShack.us

[Παρέκβαση -Α] Καθολικά Εργαστήρια = Les Ateliers Catholiques = Το όνομα της επιχείρησης του Migne. Ιδρύθηκαν το 1838, «μέσα στα Καθολικά Εργαστήρια οργανώθηκαν με γρήγορους ρυθμούς τα τμήματα του χυτηρίου στοιχείων, της στοιχειοθεσίας και στερεοτυπίας των τελικών κλισέ, της διόρθωσης δοκιμίων, της λείανσης του χαρτιού (satinage), της εκτύπωσης, της βιβλιοδεσίας, του βιβλιοπωλείου, των διανομών και του λογιστηρίου. Φυσικά δεν έλειπε και ένα παρεκκλήσιο και μία βιβλιοθήκη.»

Image Hosted by ImageShack.us

[Παρέκβαση -Β] Τα Καθολικά Εργαστήρια κάηκαν νωρίς το πρωί της 2ας Φεβρουαρίου 1868 (περίπου 30 χρόνια μετά την ίδρυσή τους). Η εφημερίδα Moniteur de Paris έγραψε: «…όταν φάνηκε η μέρα, αυτό το μεγάλο εργαστήριο δεν ήταν παρά κομμάτια μαυρισμένο χαρτί και χαλασμένα σίδερα, ανάμεσα στα οποία διακρίνονταν τεράστιες βέργες από μολύβι». Η αιτία της πυρκαγιάς έμεινε αδιευκρίνιστη. Η φωτιά κατέστρεψε τα κλισέ του 162ου τόμου της Ελληνικής Πατρολογίας. Ήταν τα έργα του Μιχαήλ Αποστόλη, από τα οποία 14 ανέκδοτα […] Τα ελληνικά πρωτότυπα του Αποστόλη δεν κατέστη δυνατό να ξαναβρεθούν […]

Image Hosted by ImageShack.us


[Παρέκβαση -Γ] Όσο κουράγιο απόμεινε στον Migne, μετά την πυρκαγιά, αναλώθηκε σε «δικαστικές διαμάχες με τις ασφαλιστικές εταιρίες προκειμένου να πάρει την αποζημίωση και να καλύψει τους πιστωτές του». «Η εκτίμηση της συνολικής ζημιάς, σύμφωνα με τον Migne ανερχόταν στα 12 εκ. φράγκα […] η δικαστική απόφαση [που] εκδόθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1871 επέτασσε την καταβολή στον αββά αποζημίωσης 3 εκ. φράγκων […]».

[1871, η χρονιά της Κομμούνας του Παρισιού]

Image Hosted by ImageShack.us

[Παρέκβαση -Δ] «Στο πρώτο διάστημα της λειτουργίας των εγκαταστάσεων [των Καθολικών Εργαστηρίων] ο αριθμός των εργαζομένων […] δεν ξεπερνούσε τα 300 άτομα, άνδρες και γυναίκες. Αργότερα περί τα μέσα του αιώνα, φαίνεται πως πλησίασαν τα 600 […], την εποχή της πυρκαγιάς ήταν γύρω στα 300.» […] «Όλοι […] εργάζονταν εντατικότατα κάτω από το άγρυπνο μάτι του αββά. Άσματα και συζητήσεις απαγορευόταν αυστηρά.»]

Image Hosted by ImageShack.us

Image Hosted by ImageShack.us

[2ο τεχνικό πρόβλημα που αντιμετώπισε ο Migne κατά την έκδοση της Patrologiae Grecae] Άλλο σημαντικό πρόβλημα ήταν η στοιχειοθεσία των Ελληνικών, γλώσσα που για τη συντριπτική πλειοψηφία των στοιχειοθετών της εποχής έμοιαζε με τα Κινέζικα, διακοσμημένα μάλιστα με πνεύματα και τόνους. Έλεγε ο αββάς: «…δεν είναι όλοι οι στοιχειοθέτες κατάλληλοι να στοιχειοθετήσουν τα Ελληνικά με ταλέντο και γούστο…». Για τον λόγο αυτό έφερε από τη Γερμανία, την Αγγλία, το Βέλγιο, τη Βοημία, το Πεδεμόντιο, την Πολωνία, αλλά ακόμη και από τη Ρωσία τους καλύτερους στοιχειοθέτες της εποχής, οι οποίοι «…Όχι μόνο γνωρίζουν άριστα τα ελληνικά στοιχεία, αλλά καταλαβαίνουν και αυτό που στοιχειοθετούν…». Δεν δίστασε μάλιστα να καλέσει […] τον θεωρητικό του σοσιαλισμού, αντικρατιστή και πρώην τυπογράφο Pierre-Joseph Proudhon, στον οποίο έγραφε στις 26 Σεπτεμβρίου 1855: «…η υπογραφή μου και η θέση μου μπορεί να σας ξενίσουν λίγο, αλλά στη δημοκρατία των γραμμάτων -που είναι η πιο φιλελεύθερη από όλες- μπορώ να απευθυνθώ στις αυθεντίες χωρίς ιδεολογικές διακρίσεις ….μου έχουν πει ότι είστε πολύ δυνατός στον τονισμό (των Ελληνικών) και ότι μαζί σας λίγα πνεύματα και τόνοι θα μου ξεφύγουν. Θέλετε λοιπόν να μου αφιερώσετε καθημερινά ικανές ώρες;».

Δεν σώζεται η απάντηση, αν υπήρξε, του Proudhon, σίγουρα όμως δεν πήρε μέρος στην ομάδα που στοιχειοθέτησε τα ελληνικά κείμενα.

Image Hosted by ImageShack.us

[3ο τεχνικό πρόβλημα] Το πρόβλημα της διόρθωσης των δοκιμίων, ο αββάς το ξεπέρασε κατά τον καλύτερο τρόπο με τρεις Έλληνες διορθωτές, τους Θ. Σύψωμο, Πανταζίδη και Δοβριάδη (Dobriades), συνεπικουρούμενους από άλλα μεγάλα ονόματα της εποχής, όπως Dübner, διάσημος ελληνιστής, εκδότης ελληνικών πατερικών κειμένων και καθηγητής στη Σορβόννη.

Από λίγες διάσπαρτες αλλά καθόλου επιβεβαιωμένες πηγές, γνωρίζουμε ότι ο Θεόδωρος Σύψωμος, μάλλον χιακής καταγωγής, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αρχές του 19ου αιώνα και έζησε στο Παρίσι, όπου και πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία. Χαρακτηριζόταν ως doctisimus – σοφότατος και ασχολήθηκε με τη διόρθωση και την επιμέλεια κειμένων. Για τους δύο άλλους [Πανταζίδη και Δοβριάδη] δεν υπάρχει απολύτως καμία πληροφορία.

Σχετικά με την ποιότητα της εργασίας τους, αρκεί να πούμε ότι ο ίδιος ο Migne πρόσφερε τα 25/100 του φράγκου για κάθε πραγματικό λάθος που θα εντόπιζε κάποιος μέσα στις Πατρολογίες, και ιδιαίτερα στην Ελληνική [Πα να πει ότι ο Migne δεν είχε την πρόθεση να φαλιρίσει. Εμπιστευόταν τη δουλειά των διορθωτών του!]

Image Hosted by ImageShack.us

[…] όταν τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλλαν στη Γαλλία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δύο Πατρολογίες έγιναν ένα από τα πλέον περιζήτητα λάφυρα πολέμου, ως κάτι το ιδιαίτερα «γαλλικό», δηλαδή ως κομμάτι της εθνικής κληρονομιάς της Γαλλίας.

Image Hosted by ImageShack.us

Αυτά τα λίγα περί Migne. Μικρό σχόλιο του Παύλου Κόρπη για τον τίτλο του βιβλίου: «Η χρήση του αδόκιμου προσφωνητικού “κ.” [o “κ.” αββάς Migne] προκρίθηκε γιατί μπορεί να αποδώσει την προτεραιότητα της πολιτικής υπόστασης έναντι της θρησκευτικής, που επιβλήθηκε στους κληρικούς μετά τη Γαλλική Επανάσταση»

Image Hosted by ImageShack.us

Image Hosted by ImageShack.us

*

Υστερόγραφο: Ο Δήμος μας (βρίσκεται στον νομό Ηρακλείου) έχει φτιάξει χοτ-σποτ! Με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το λάπτοπ μου είδε αμέσως τη δυνατότητα σύνδεσης γουάι-φάι. Όπως την είχε δει και πέρυσι το καλοκαίρι. Κάτι τόρρεντ που είχα να κατεβαίνουν, κατέβαιναν. Το μέηλ μου (μέσω άουτλουκ εξπρές) το πήρα. Αδύνατον όμως να μπω στο γουέμπ. Μου έβγαζε μια οθόνη με (απλούστατες) οδηγίες, τις ακολουθούσα, κλίκαρα «συνέχεια» και με πήγαινε σε λευκή σελίδα. Όταν δοκίμαζα ξανά, η οθόνη έδινε το εφιαλτικό “the connection was reset”. Αδύνατον επίσης να στείλω μέηλ.



Πήγα την Τρίτη του Πάσχα να πληρώσω τις οφειλές μου στον Δήμο. Οι υπεύθυνος υπάλληλος έλειπε. Δεν πλήρωσα. Ρώτησα για το ίντερνετ. Ο τεχνικός του δήμου δεν ήταν στο γραφείο του, του τηλεφώνησαν, ήρθε αμέσως. Ευγενέστατος και συμπαθέστατος, παραδέχτηκε ότι κάποιο πρόβλημα υπάρχει. Μου είπε ότι το «έργο» (που έχει δοθεί σε ιδιωτική εταιρεία) δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Από πέρυσι. Μου είπε ότι για να στείλω μέηλ θα πρέπει να αλλάξω την διεύθυνση του σέρβερ από μεηλγκέητ.φόρθνετ σε μεηλγκέητ.οτενέτ. Δεν το έκανα.

Image Hosted by ImageShack.us


Ο ίδιος με χαρά μου έδειξε το ίντερνετ καφέ που έχει φτιάξει ο Δήμος για τα παιδιά. Μέτρησα έξι οθόνες. Κι αυτό φτιάχτηκε με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ώρες λειτουργίας του ίντερνετ καφέ 9-2 το πρωί, όταν τα παιδιά πάνε σχολείο. Εννοείται ότι είναι ανοιχτό μόνο τις εργάσιμες ημέρες.

Image Hosted by ImageShack.us

Επιστρέφοντας σπίτι πρόσεξα ότι ένα αναπηρικό καροτσάκι πολύ δύσκολα θα ανεβεί τη ράμπα που έχει τοποθετηθεί στην είσοδο του δημαρχείου για να διευκολύνει "τα άτομα με ειδικές ανάγκες".

Image Hosted by ImageShack.us

Για όλες αυτές τις λεπτομέρειες, που σε μένα δείχνουν ότι το «κοινωνικό» κράτος φτιάχτηκε πρωτίστως για να εξυπηρετεί όσους καλούς ανθρώπους (το «καλούς» δεν είναι ειρωνικό) το στελεχώνουν και παρεμπιπτόντως τους υπόλοιπους, κάνε θεούλη μου να μη μας δώσει κανείς (εύκολα) δάνειο.

Image Hosted by ImageShack.us

Όλες οι φωτογραφίες με το κινητό. Όλα τα μπολντ και τα πλάγια δικά μου.

*

Image Hosted by ImageShack.us

Image Hosted by ImageShack.us

*

1/4/10

Συνέχεια



Απόψε στα Δώδεκα Ευαγγέλια κι αύριο στον Επιτάφιο ίσως θα θαυμάσετε τη δραματικότητα των ακολουθιών: τη δραματοποίηση του Πάθους. Σταύρωση, Αποκαθήλωση (κι ένας κενός Σταυρός), Εξόδιος Ακολουθία. Θα την αποδώσετε, ίσως, στη βυζαντινή κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια, στη συνέχεια του δραματικού στοιχείου μέσα από το βυζαντινό τυπικό. Ίσως πάλι να γνωρίζετε ότι αυτά είναι καινοτομίες μεταβυζαντινές που ίσως ξεκίνησαν από το Αιγαίο (υπό την επιρροή των Φράγκων) και -- όπως λένε τα εγκόλπια -- άργησε να ενσωματώσει στο τυπικό της η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως.

Οι παραδοσιακές φορεσιές όπως τις ξέρουμε χρονολογούνται στον 19ο αιώνα· υπάρχουν βεβαίως απεικονίσεις εκδοχών του 18ου αλλά είναι πραγματικά αλλόκοτες. Παραδοσιακό έπιπλο πριν το 1774 ουσιαστικά δεν υφίσταται. Τα παραδοσιακά φαγητά μας, η παραδοσιακή κουζίνα, χρονολογούνται στον 19ο αιώνα, με κάποια πιάτα μόνο να εξαιρούνται. Η παραδοσιακή μουσική μας, εκκλησιαστική και μη, δεν είναι παλιότερη από τον 18ο αιώνα, όπως μας υπενθύμιζε ο Μπερεκέτης στα Βουστάσια κι όπως γράφει εδώ o opoudjis. Η δημοτική ποίηση είναι η διασκευασμένη, αποκαθαρμένη και μεταφρασμένη των λογίων του 19ου και του πρώιμου 20ου αιώνα. Ακόμα και το τυπικό των εκκλησιαστικών ακολουθιών και το "έθος" πολλών εκκλησιαστικών πρακτικών είναι πάρα πολύ πιο πρόσφατα απ' ό,τι διαφημίζεται. Η γλώσσα οποιουδήποτε ελληνόφωνου μόλις του 18ου αιώνα (λογιότατου, παπά, χωρικού, ψαρά, αστού κτλ.) θα μας δυσκόλευε ανυπέρβλητα. Στην Κωνσταντινούπολη του 1410 θα τρώγαμε πραγματικά εξωτική κουζίνα. Παρόμοια πράγματα ισχύουν και για την αρχιτεκτονική, τα ήθη, τις αντιλήψεις μας.

Ένας λαός που ακκίζεται ανυπόφορα κι ακαταπαύστως στον ιδεασμό της παράδοσης και της συνέχειας είναι -- τελικά -- τόσο 'καινούργιος' όσο οι Αμερικάνοι ή οι Μεξικάνοι. Η νεοπαγής "μακεδονικότητα" που καγχάζουμε στους γείτονές μας, μας χαρακτηρίζει κι εμάς (αλλά συν 100τόσα χρόνια): οι Έλληνες είμαστε παιδιά του 19ου και του 20ου. Βεβαίως, οι καταβολές μας πάνε πολύ πιο πίσω, αλλά και ποιου δεν πάνε; Ιδίως όσες είναι είτε καρτερικά συντηρημένες (από θεσμούς όπως λ.χ. η Εκκλησία), νεκραναστημένες (π.χ. το "ελληνικό αθλητικό ιδεώδες" ή το θέατρο) ή και επινοημένες (...). Έτσι κι ο μεξικάνος πάει πιο πίσω από την κατάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ισπανούς. Έτσι κι ο μεξικανισμός είναι προϊόν μοναδικής σύνθεσης, αλληλοενσωμάτωσης και δυναμικής αλληλοπεριχώρησης των "tres culturas": της προκολομβιανής, της ισπανικής και της "σύγχρονης". Σημειωτέον ότι εδώ οι Μεξικάνοι μάς ξεπερνούν: μακάρι να αναγνωρίζαμε κι εμείς τον ρόλο της γενιάς του '30 στο ποιοι είμαστε ως εξίσου καθοριστικό με αυτόν της Ορθοδοξίας, της λαϊκής παράδοσης, της οθωμανικής διοίκησης, της Μεσευρώπης κτλ., κτλ.

Ακόμα και το Βυζάντιό "μας" είναι μακρινό, τόσο μακρινό όσο η σλάβα των Σέρβων, τα καφενεία της Βιέννης και οι εκκλησίες των Πρεσβυτεριανών στο Ινβερνές. Η μόνη πραγματική συνέχεια που υπάρχει στον (ευρύτερα) ελλαδικό χώρο είναι η γεωγραφία του, και μάλιστα η γεωγραφία του ελέω αρχαιολογίας, αρχαιογνωσίας και κατεδάφισης τζαμιών, φραγκοκάστελων καθώς και αναβαπτισμού οθωμανικών οχυρώσεων σε "βυζαντινές". Παραφράζοντας τον Πορτοκάλογλου, "κάποιος μας έριξε εδώ" και μας είπε "κατοικήστε αυτόν τον τόπο, είστε Έλληνες". Μας σύναξε σε τουρκοπόλεις όπως η Σαλονίκη, τα Γιάννενα κι η Λάρισα, σε αρβανίτικα κρασοχώρια όπως η "Αθήνα", σε λεβαντίνικα κάστρα όπως το "Ναύπλιο" και το "Ηράκλειο" (η Κάντια, το Κάστρο, ο Χάντακας), σε νέες νεοκλασσικές πόλεις όπως ο Βόλος, η Πάτρα, η Ερμούπολη, η Σπάρτη. Στους προγόνους μας (κατά το ένα τρίτο ξενόφωνους και ντιπ για ντιπ χαμένους) δίδαξαν κι επέβαλαν μια μεικτή αλλά νόμιμη (λέει) λαλιά: μοραΐτικα-επτανησιακά-κρητικά στο μίξερ με μπόλικο αρχαίο από πάνω και τους είπαν "μάθετε ελληνικά-μιλάτε ελληνικά". Είμαστε μια ντεκαφεϊνέ (αλλά πολύ δημοφιλέστερη, αρκετά παλιότερη και πολύ πιο χωνεμένη) εκδοχή των Ισραηλινών.

Νομίζουμε ότι με την αυθεντικότητά μας πείσαμε τους δυτικοευρωπαίους για την ελληνικότητα και τον ελληνισμό μάς αλλά και για το πώς και η ρωμιοσύνη μας και ο 20ος μας αιώνας είναι, κατ' ουσία, ελληνικότητα κι ελληνισμός ελληνικότερα του ελληνισμού τους. Πλανιόμαστε: αυτοί μας έφτιαξαν Έλληνες, αυτοί ξέρουν. Είμαστε παιδιά ενός πρότζεκτ της Ευρώπης, πολύ πετυχημένου αλλά με τα προβλήματά του (τα οποία έφαγε η γενιά του 1922 και η δικιά μας): της αναβίωσης του Ελληνισμού και της Ελλάδας.

Γι' αυτό, τελικά, είμαστε οι πιο Ευρωπαίοι Ευρωπαίοι. Σχεδόν όσο και οι Βέλγοι ή οι (πάλαι) Τσεχοσλοβάκοι: σ' εκείνους έφτιαξαν κράτη, στην περίπτωσή μας έφτιαξαν κι εμάς. Κάπως όπως στο τέλος της "Επαφής" του Καρλ Σέιγκαν, τα δημιουργήματα αναγνωρίζουν την υπογραφή του δημιουργού τους σε κάτι που νόμιζαν φυσικό και άλογο: στα τελευταία ψηφία του πι.

Καλό Πάσχα, Καλή Ανάσταση: δυο μυστήρια άξια λόγου έχει η Χριστιανοσύνη, την Ευχαριστία-Αναίμακτη Θυσία και, πάνω απ' όλα, την υπόσχεση της Ανάστασης των σωμάτων. Χαρείτε τα κι αφήστε τις μεταφυσικές βεβαιότητες για τους φανατικούς.