21/6/09

μπερεκέτης: ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΕΙΔΗ (παραπλεύρως επίκαιρον)



Εάν…. είχαμε στα χέρια μας μόνο αυτό το απόσπασμα από τα ΣΤΟΙΧΕΙΑ του Ευκλείδη, από αυτόν τον μισοφαγωμένο Πάπυρο του Οξυρρύγχου, ίσως να μην είχαμε τώρα διαδίκτυο, επειδή προϋπόθεση θα ήταν να έχουμε βρει, πει και γράψει ξανά αυτά που είχε βρει ο Ευκλείδης. Ίσως, μάλιστα, να είχαμε επανέλθει σε ένα τέτοιο σημείο πολιτισμικό, όπου στο λείψανο αυτό του ευρεθέντος παπύρου, να αποδίδαμε κάποιες θεραπευτικές ιδιότητες, παρασυρόμενοι και από αυτό το ... «παράδοξο» γεωμετρικό σχήμα στα κάτω δεξιά του… Αλλά τι λέω «γεωμετρικό». Δεν θα ξέραμε ίσως ακόμα την Γεωμετρία.
Για καλή μας τύχη τα Στοιχεία του Ευκλείδη, έχουν ακέραια σωθεί σε άλλους παπύρους.

Συνέθεσα 17 fragmenta antiqua για cimbel, ως ένα στοχαστικό παιχνίδι πάνω στο θέμα της ανάγνωσης του παρελθόντος μέσα από φθαρμένα τεκμήριά του που μας χαρίζει η επιείκεια του χρόνου. Η υπόθεση του έργου είναι ότι πέφτει στα χέρια μου ένας αρχαίος πάπυρος μισοφαγωμένος απ’ την υγρασία των αιώνων. Πρόκειται, μάλλον, για ένα μικρό μουσικό ανθολόγιο. Στα διατηρημένα μέρη του σώζονται αποσπάσματα από 17 μουσικά κομμάτια. Μεταφέρω τις ευανάγνωστες μουσικές φράσεις στη σύγχρονη σημειογραφία και δίνω τα κομμάτια να τα μελετήσει στο τσίμπελ (ρώσσικο σαντούρι) η φίλη μου η Αγγελίνα…. πού να βρίσκεις τώρα αρχαίες λύρες. Ωστόσο, για να χαρίσω μιαν ηχητική «ανάσταση» και στα αδικοχαμένα, τα φθαρμένα ή δυσανάγνωστα μέρη, παρακαλώ την Αγγελίνα στα συγκεκριμένα σημεία που λείπουν φράσεις, να χτυπά με ένα ξερό χτύπημα της μπαγκέτας το καπάκι του οργάνου. Σε ένα σημείο ενός κομματιού, όπου το χτύπημα στο καπάκι είναι ρυθμικό, έχουν διασωθεί μόνο τα ρυθμικά σύμβολα – το σημείο αυτό θα το αντιληφθείτε…

Οι τίτλοι, παραδόξως, διασώθηκαν όλοι, εκτός από έναν, αυτόν του 17ου κομματιού, του οποίου μάλιστα μόλις δύο φθόγγοι έχουν διασωθεί, κι ίσως δεν ανήκει στο ανθολόγιο, αλλά πρόκειται για κάποιον, πιθανώς μακροσκελή, ύμνο.

1. Παυσίλυπον
2. Χορός
3. Προπομπή
4. Ωδή
5. Χρησμός
6. Πολύσπαστον
7. Έπος
8. Παιδικόν
9. Συρματικόν
10. Σελήνης
11. Επιτύμβιον
12. Σήμαντρα
13. Πυθικός νόμος
14. Στάσιμον
15. Χορικόν
16. Εφήβων
17. Αδιάτακτον


Με τα λίγα .... περσικά που γνωρίζω απέδωσα τους τίτλους και εις την γιουτιουμπικήν.


Τα 17 fragmenta για τσίμπελ σε δύο βίντεο





Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο του Αλκίνοου Ιωαννίδη. "Έφτιαξα αυτό το στούντιο για να ηχογραφώ ό,τι μου αρέσει", μας είπε καθώς μας υποδέχτηκε. Ο Αλκίνοος, ολοκλήρωσε το δώρο του με ένα κέρασμα σε ωραιότατον μαγειρείον της Σταμάτας. Αρνάκι στη γάστρα με πατατούλες, σπιτικό.

5 σχόλια:

Dimitri Sykias είπε...

Μιας και τόχεις δίπυλο αντιγράφω τα σχόλια της Πύλης Ι στην ΙΙ:
Ευφάνταστη η ποιητική ιδέα - γενεσιουργός πρόφαση, εξαιρετική η συνθετική υλοποίηση και θαυμάσια η εκτέλεση της Αγγελίνας. Θυμάμαι και τη ζωντανή εκτέλεση της, έδωσε στο έργο και μια εικαστική διάσταση.
Και μια σημείωση για τον Ευκλείδη: Η σημασία των Στοιχείων είναι πρώτιστα διδακτική και "οργανωτική". Η αξία του όντως είναι τεράστια - το δεύτερο περισσότερο τυπωμένο βιβλίο μετά την Αγία Γραφή και λάβε υπόψη σου ότι η Αγία Γραφή αναφέρεται στους γήινους αποκλειστικά, ενώ τα "Στοιχεία" αναφέρονται και σε κάθε εξωγήινο που μπορεί να συλλάβει τις έννοιες του "σημείου", της "ευθείας" και του "επίπεδου"...
Τα περισσότερα μαθηματικά που περιγράφει στα "Στοιχεία" δεν είναι δικά του και ήταν γνωστά στην εποχή του. Σαφώς και θα ήταν τεράστιο το έλλειμα σε μαθηματική γνώση αν είχαν χαθεί τα Στοιχεία, θα μπορούσε όμως από άλλα συγγράμματα ελλήνων μαθηματικών να ανασυγκροτηθεί η γνώση.
Για περισσότερα δες τον Πρόλογο και την Εισαγωγή στο εξαιρετικό και δυσεύρετο δυστυχώς βιβλίο του Ευάγγελου Σταμάτη, "Ευκλείδου Γεωμετρία", ΟΕΔΒ 1975.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η ιδέα εκκίνησης έδωσε ένα θαυμάσιο μουσικό αποτέλεσμα!

Αθήναιος είπε...

Α ναι, από τα έργα σας, αυτά είναι τ'αγαπημένα μου. Ξέρω πως κάτι τέτοιες δηλώσεις προς τους δημιουργούς πρέπει να αποφεύγονται αλλά έτσι είναι, τί να κάνουμε τώρα. Μου αρέσουν γιατί κουβαλούν ένα βασικό στοιχείο της αρχαιογνωσίας: τη νοσταλγία μιας εμπειρίας που δεν είχαμε ποτέ.

Γουφ είπε...

ας μου επιτραπαι να είπω το εξης

θαυμασιον ποστ.

οπου η σκληρη εργασια του ποστάροντος αποδυκνειεται και χρησιμος και ευχαριστος στους αναγνωστας

τω όντι.

γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

dsyk, Αθήναιε, Γούφα,
ίσως δεν θα ‘πρεπε να γράψω τίποτε άλλο παρά «ευχαριστώ» για τα σχόλια σας. Προσθέτω μόνο μια μικρή ζωγραφιά: Την εικόνα του ανιψιού μου, όταν μόλις τριών χρονών είχε εμπεδώσει τη διαφορά μεταξύ μνημείου και ερειπίου. Έφτιαχνε με τα τουβλάκια του lego ένα κτίσμα και μετά λέγοντας «τώρα θα το κάνω ερείπιο» του έδινε μια μπουνιά και γέλαγε. Ίσως, αυτό να στάθηκε η ουσιαστική αφορμή για τη δημιουργία των Fragmenta Antiqua. Μια αγωνία μπροστά στην βεβαιότητα για τον τρόπο δράσης του χρόνου, που εκφράστηκε με μια προνοητική μίμηση.

Γουφ είπε...

Λαμπρη η ιδεα σου μαστορα!

Ωστε αναστυλώνοντας το ερειπιο το αποκαθιστουμε ως μνημειο!

Τρεχω για ενα λίφτινγκ!