30/5/09

Χοιροβοσκός: Tα Collectanea.

Ποιήματα (gourmet) του Κουκουζέλη. Από τα μη ευρισκόμενα collectanea του.


Image Hosted by ImageShack.us




Από τις παράπλευρες απώλειες του σφαχτού [ποιήματος] υπάρχουν στίλβοντα κοκκαλάκια, κάτι πέτσες, κάτι χρηστικά. [...] ποίησον ένα δικό σου στιχηρό. Μη προδώσεις την προέλευση, κάηκες!

Ακολουθώ την συνταγή και παραίνεση του μαϊστορος Κουκουζέλη.

Ηχος γ’

Tων σπαγγετίων είληφας, της γεύσεως χάριν μαγειρόφρον, ένδοξε Κουκουζέλη, Θαυματουργέ μαμαλάκιε, άπαντα των πεινασμένων τα πάθη αποκαθαίρων, πνεύματα της πείνας πάτερ Αρτέμη ελαύνων. Δια τούτο σε υμνούμεν, ως μέγαν μύστην της κουζίνας και της ξενίας της χάριτος . Ω Κεχαριτωμένε!

Το ρήμα κρίνω, αγαπητέ αναγνώστη και αναγνώστρια, σημαίνει γνωρίζω. Και οι ανταλλαγές λέξεων και ιδεών δεν μας επιτρέπουν παρά να κατα-κρίνουμε (να σχηματίζουμε λαθεμένη εικόνα για το ποιός είναι ο άλλος).Να φανταστείς πως μετά από τόσα χρόνια που διαβάζω τον Κουκουζέλη γνωρίζω μόνον δύο πραγματάκια γι αυτόν. Ένα που μου είπε πάνω από μια μακαρονάδα, χαλαρός, ένα βράδυ στο σπίτι του, και μια διάθεση που εξέφρασε όσο πλησίαζε η ώρα να φύγουμε απ’ το σπίτι του.



Μπόνους τράκ: «Χορεύοντας με τις σκιές των μοναχικών λέξεων». Χορεύουν, η Μαρίζα Μόντσι, ο Παολίνιο ντα Βιόλα , και, ο κατά λάθος μολυσμένος από μετάγγιση με HIV και μετέπειτα κοκαϊνομανής από την απελπισία του, πεθαμένος ή κοιμισμένος στα τριανταδύο του, Ραφαέλ Χαμπέλου. Εξαιρετικός κιθαρίστας.

29/5/09

Sraosha: Benim büyük babam İstanbul'dan geldi


Προοίμιο: Το ποστ προέκυψε από την οργή που μου προκάλεσε ανώνυμος πατερναλιστής που αποφάσισε (σα γνήσιος συμπατριώτης μου) να μου πει για τη ζωή μου. Ωστόσο, κατάφερε να μου θυμίσει τον παππού κι έτσι να συμμαζέψω σκέψεις που κάνω εδώ και δυο βδομάδες. Τον ευχαριστώ θερμά και του ζητώ να μην ξανασχολιάσει τίποτα δικό μου, αν έχει την καλοσύνη. Επίσης ευχαριστώ τον Χαίντελ και τον Τιμ Μπάκλυ που μου έκαναν παρέα όσο έγραφα. Αυτοί πάλι μπορούνε να σχολιάζουν όσο θέλουν.

Αν με ρωτήσουν ποτέ, που φυσικά μάλλον δεν πρόκειται να χρειαστεί, ποιοι άνθρωποι με επηρέασαν πιο πολύ, νομίζω ότι πολύ πιο πάνω κι από τον φίλο μου τον Γιώργο (που με έμαθε να ακούω μουσική: πολύ μεγάλο δώρο) είναι ο παππούς ο παρα λίγο συνονόματος, ο σχεδόν φίλος του Κατσίμπαλη. Έχω ξαναπεί γι΄αυτόν. Ήταν ένας πολύ στριφνός και δύσκολος και κρυψίνους άνθρωπος που έδινε σε όλους την εντύπωση της απλότητας, της ευθυμίας και της μεγαλοκαρδίας. Η ζωή τον είχε σμιλέψει μέσα από μια αλληλουχία πολλαπλών διαψεύσεων αλλά δεν γκρίνιαζε ποτέ. Μόνο τα γερατειά του τον πίκραιναν.

Μια μεγάλη διάψευση τον βρήκε σε ηλικία 70 ετών, το 1980, όταν πήγε στην πατρίδα του, στην Πόλη, μετά από απουσία περίπου μισού αιώνα. Στην Πόλη του '80 όλοι τον αντιμετώπιζαν σαν φάντασμα του παρελθόντος με μακρύ παλτό και ρεπούμπλικο που μιλούσε μιξοφράγκικα παλιομοδίτικα τούρκικα και ρώταγε τιμές σε γρόσια. Αυτός είδε μια σκιά της Πόλης γεμάτη Τούρκους και την ay-yıldız να κυματίζει υπερμεγέθης στον ιστό του σχολείου του, λες και δεν κυμάτιζε όταν έφυγε. Του φάνηκε μια πόλη βρώμικη και μίζερη, φτωχή και γεμάτη κλέφτες εμπόρους και κακοντυμένα λωποδυτάκια.

Γύρισε πίσω στην Αθήνα ερείπιο, με το (χρόνια πια σβησμένο) πράσινο βλέμμα του να σαρώνει πολύ επίμονα πολύ μικρές περιοχές του οπτικού πεδίου απέναντί του καθώς μας τα έλεγε στο σαλόνι του παλιού σπιτιού. Ήξερε πια ότι, ακόμα και σε επίπεδο φαντασιακό, είχε χάσει για πάντα την Πόλη και ήτανε καταδικασμένος στην ωραία αλλά ξένη του Αθήνα. Μας έφερε κι έναν δίσκο με "τούρκικα", αλλά με λάθος "τούρκικα": είχε ζητήσει δημοτικά τραγούδια για τη μητέρα μου αλλά ο απατεώνας "άλλο με έδειξε κι άλλο μ' έδωσε, πότε πρόλαβε και το τύλιξε, δεν ξέρω". Του είχε δώσει λοιπόν κάτι "απαίσια γύφτικα" του Σουλουκουλέ. Τον έχω ακόμα τον δίσκο, είχε μια θελκτική κορακόμαλλη χορεύτρια στο εξώφυλλο (την έχει ακόμα) με σωστούς γοφούς και το απαραίτητο στήθος που τελειώνει σε κρόσια χανούμικα. Ένα τραγούδι εκεί μέσα (kestane λέγεται: 'κάστανα') μου άρεσε πολύ: είχε κι ωραία τουμπελέκια.

Η Πόλη του παππού είναι αυτή που κοιτούσε από το βαπόρι φεύγοντας για Σαλονίκη, με το σχολείο, τους κήπους, με τα βαποράκια του Κεράτιου που τον ανέβαιναν ζικ-ζακ, με τα ναυτικά που έντυναν τον αδερφό του, με τις εκκλησίες, το χασάπικο του πατέρα του, τα Πατριαρχεία, το όραμα του Αβέρωφ στον Βόσπορο ("οχτώ χρονών ήμουνα") και τις συνοδευτικές γαλανόλευκες παντού στη γειτονιά του, με τη μάνα του που τον έστελνε να παίξει (κι αυτός ερχόταν πίσω σε 10 λεπτά για να διαβάσει εγγλέζικα και πώς προφέρεται αυτό το 'barrel'). Αυτό που είδε το 1980 ήταν ένα λείψανο από εκταφή της Πόλης του, αν και σίγουρα η χαρά και το καμάρι και η φωλιά εκατομμυρίων άλλων.

Η πόλη η δική μου, η Αθήνα, είναι αυτή του 2004. Νομίζω ότι γερνάει πολυ γρήγορα. Και δε θα χρειαστεί να περιμένω 50-60 χρόνια να δω κάποιο μισολιωμένο λείψανό της. Νομίζω ότι τη βλέπω να γερνάει και να εκπίπτει. Αλλά πάλι, είτε είναι για την Πόλη, είτε για την Αθήνα, είτε για ανθρώπους που μας πήρε ο θάνατος ή ο χωρισμός πριν χρόνια, είτε και για εγώ δεν ξέρω για ποιον, "η αγάπη ουδέποτε πίπτει".

Όποιος ισχυρίζεται ότι δεν αγαπάει την πατρίδα του, πιθανότατα σφίγγεται υπερβολικά μποντυμπιλνταράδικα για να μας πείσει, όπως ο Τολστόι που ήθελε να απαρνηθούμε το σεξ. Απλώς, άλλο αγαπάω την πατρίδα και άλλο "αγαπάω" την ιδέα της. Άλλο καλλιεργώ την ταυτότητά μου, άλλο ανήκω σε μια παράδοση (συγγνώμη, ποιος δεν ανήκει;) και άλλο κραδαίνω φετιχιστικά την παράδοση σαν φαλλό υπεραναπληρωτικό ή σαν τσεκούρι στο κεφάλι του Άλλου, ενώ στον νου μου έχω συντηρητισμό, επαρχιωτισμό κι εσωστρέφεια -- ή απλώς τρικυμία. Όπως διάβασα πριν πολλά χρόνια στην 'Παλινωδία του Παπαδιαμάντη' του Ράμφου, με αφορμή τους 'Δαιμονισμένους' του θεού Ντοστό, οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι είναι αυτοί που υποκαθιστούνε τα βιώματά τους (που δεν έχουνε) με αφηρημένες ιδέες.

Όσοι δεν έχουνε βιώματα, τα υποκαθιστούνε με ιδεολογία και απονία, με απάθεια και κυνισμό. Όσοι αρνούνται τον ορθό λόγο εκεί που εφαρμόζεται κι αρμόζει, τον υποκαθιστούνε με βιωματικά μαγιλίκια και διαισθητικό καραγκιοζισμό, με σαμανικά φαντάσματα και δαιμόνια-τελώνια.

Όσοι έχουνε και βιώματα και ορθό λόγο, απλώς τα αισθάνονται κάποτε μέσα τους να παλεύουν και να αλληλοσυμμαζεύονται, να αλληλοδασκαλεύονται και να μουρμουρίζουνε μεταξύ τους όπως οι σφυγμοί της καρδιάς μέσα στην ησυχία της νύχτας. Να διαψεύδουνε τα μεν τα δε, εναλλάξ και επί τα αυτά, όπως θα μας διαψεύσει όλους μας μια μέρα η γροθόσχημη καρδιά μας: το σύμβολο των συναισθημάτων που είναι μυώδης αντλία τετράχωρη.

Sraosha: Oolon Colluphid


Γι' αυτόν τον αξιοσημείωτο στοχαστή έμαθα από εδώ, αφού τα κακογραμμένα βιβλία του σχωρεμένου του Άνταμς προσεγγίζουν πολύ ικανοποιητικά τον ορισμό της πλήξης. Για μένα τουλάχιστον.

Στο πνεύμα του Colluphid, λοιπόν, μετά από μια ντουζίνα (πάντα ανώνυμα βεβαίως) σχετικά σχόλια-νουθεσίες από παιδιά διάσημων πατεράδων, συντρόφους στη ζωή ακόμα λιγότερο διάσημων δημοσιογράφων κι άλλους πολλούς.

27/5/09

Πετεφρής: Lost

Τούτον τον Μάιο, αυτοί που με γνωρίζουν
άριστα, ή προσπαθούν, Γούφας, κανας προγέρων,
ο Σβάρτσιχ ,παρατηρούν πως έκοψα
το λακριντί του διαδικτύου.Η απάντηση
βρίσκεται αναρτημένη στην οθόνη μου
χαμένη σε προγράμματα και βρεκεκέξ
Είναι ένα παιχνίδι θολερό
τυλιγμένο στο βάμμα της αναζήτησης
ήτοι ο αιώνας του διαφωτισμού
παγκοσμίως. Παλευουν οι Δυνάμεις
και κάτι τσοπλάκια γιά το μπάζο.
Μα εγώ τους Ινδούς επιλέγω
κι άς έχουν αποπάνω τους Μογγόλους,
των Περσών ταις απειλαίς και την Μυσόρη
στην καρδιά του κράτους των. Κι όταν
καταφέρνω να κινήσω με ατμό τις ανέμες τους,
επιχειρώ την ακατόρθωτη μη-βία:
Δεν συμμετέχω στα τερπνά και προβλεπόμενα
πεδία Χάντιγκτον.Ελέφαντες και καριοφίλια
στέλνω στις άξενες ακτές του Παναμά
και εξαπλώνομαι στης Αμερίκας τα πλατώματα.
Δεν θα σας πω το Άι έι των Χιουρόν
και των Απάχηδων πως καταρρέει όταν
οι μπολιγουντιανοί μου και οι Σίχ τους σιχτιρίζουν.Θα μείνω
στων Εγγλέζων την απορία, όταν
έρχονται να πειθαρχήσουν το τσάι της Βοστώνης
και βρίσκουν να το πίνουμε, οι παρίες της Λαχώρης
Κάποτε θα φτάσω στην Ευρώπη
αλλά με τον δυτικό άνεμο. Ενδιαμέσως ναυλοχώ
μήπως και συναντήσω καμιά σκούνα
να την χαϊδέψω με καντάδα 82 κανονιών.
Γιατί στο βάθος του ορίζοντα
κοιτάω φθονερά την Εσπανιόλα
κτήση προσκαίρως ταυρομάχων
και σύντομα πετράδι ατίμητο
στο σαρίκι του Χαϊντεραμπάντ
Τούτον τον Μάιο, αυτοί που με γνωρίζουν
ξέρουν ότι βαρυέμαι πνιγμένος σε κείμενα
που λύνονται με αυτόματον πιλότο (ποιός
θα ταις πάρει ταις εκλογαίς, γιατί
τους λέμε πράσινους όλους και κανένας δεν
αρέσκεται στο σικλαμέν) οπότε θέτω
έναν στόχο μακρυνό, σιωπηλόν κυρίως
μήπως και καβατζάρουμε Ιούνιο
με την λαμπρή Εγνατία να απλώνει το κοντέρ της
Ηγουμενίτσα -Μάλγαρα, λεπτά 145
οπότε συχνά να προσκυνώ
την πατρίδα που δεν είχα
ώσπου να βγεί το Empire Lost







25/5/09

Exit Rakasha



Μετά από μια σύντομη άνοιξη, ο μπλογκάς εξαιτίας του οποίου και χάρη στον οποίο τόλμησα να βγω στο μεϊντάνι αποχωρεί. Για μένα ήταν ο γουάου από τους Διόσκουρους, ο αθάνατος.

Είμαι στενοχωρημένος.

μπερεκέτης: ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΝΕΥΣΗ (Νο 2)

Sraosha, kukuzelis: Υλικό για μια μελλοντική λαογραφία.


Συμβολίζει την αυτογνωσία. Όποιος ψάχνει για παλιές φωτογραφίες, θα βρει πολύ ενδιαφέροντες φωτογράφους στο χώρο της λεγόμενης τσόντας. Μπορεί όμως και να ήταν ένας μόνος του που τράβηξε όλες τις ωραίες φωτό. Ανώνυμες καταστάσεις.

*

kukuzelis: "Ένα από τα πράγματά που είχε ήταν ένα κείμενο τυλιγμένο σε χαρτί."

Χμμ... Να κάτι που δεν ήξερα. Θα μπορούσε κάλλιστα να είχε μέσα λίγα γραμμάρια ηρωίνης, λίγα γραμμάρια χασίσι. Κι εγώ αν είχα κάτι τέτοιο κρυμμένο, το Κοράνι θα έλεγα πως κρατούσα.

Sraosha: Έλα μωρέ kukuzelis τους σκατόμπατσους, γαμώ την κουφάλα που έχουν για κεφάλα. Τα ζώα. Και καλά, δε βρήκε ηρωίνη. Γιατί το έσκισε φύλλο-φτερό και το ποδοπάτησε; Ή είναι κι αυτά "ψέματα", όπως λ.χ. ότι δέρνουνε γριούλες;

Τώρα μιλάμε και στο ιμέιλ για μπάτσους. Μήπως είμαστε κρυπτομπατσόφιλοι;

kukuzelis: Κρυπτομπατσόφιλες αδελφές, να τι είμαστε.

Αλλά, ξέρω γω; Πώς ανοίγουνε δηλαδή ένα τέτοιο δεματάκι; Όταν μάλιστα η λέξη Ισλάμ και το μαγικό/ιερό απόσπασμα του Κορανίου, που το κρατάμε επάνω μας για μας φυλάει, ξέρω γω, από τα τζίνια, είναι ουσιαστικά άγνωστες έννοιες για τους περισσότερους Έλληνες; Κάτι τέτοιες ώρες γουστάρω την Ορθοδοξία και την καταλλαγή της.



Sraosha: kukuzelis,το Κοράνι είναι μικρό βιβλιαράκι. Δεν πρέπει να το αγγίζεις εάν δεν έχεις κάνει τους τελετουργικούς καθαρμούς σου, ένας Σουδανός την πρωτη μου μέρα στο Λονδίνο μού το είπε πολύ ευγενικά κι εγώ ευγενικά δεν άγγιξα το Κοράνι του. Αυτό εξηγεί το χαρτάκι μέσα στο οποίο φύλαγε τα χαρτάκια ή το βιβλιαράκι (δες και παρακάτω).

Τώρα, άλλο εξετάζω το βιβλιαράκι ή τις διπλωμένες φωτοτυπίες του Κορανιού όπως εξετάζω την άδεια και το δίπλωμα, ή -- έστω -- ένα ξένο διαβατήριο κάποιας κωλοχώρας που δεν έχω ξανακούσει, άλλο πιάνω και ξεσκίζω και ποδοπατάω. Αυτό και το χειρότερο γελαδερό της ΕΛ.ΑΣ. το ξέρει.

“Κάτι τέτοιες ώρες γουστάρω την Ορθοδοξία και την καταλλαγή της.” Ελπίζω να σαρκάζεις, γιατί ζεις σε μια χώρα που φοράνε κομποσχοίνια, τιμιόξυλα τυλιγμένα σε ατλάζι με σχήμα τυροπιτάκι, ξύλινους σταυρούς που έχει ευλογήσει ο γέρων Κουκουζέλης ο Αγιορείτης ή η γερόντισσα Σουλτανία της Μονής Γκιουλού ή παλαιστίνιος αρχιμανδρίτης του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων πάνω από το σημείο που κάποιος μπάτσος Ρωμαίος σβέρκωσε τον φανατικό Κύριο Ημών. Ζεις σε μια χώρα όπου κουβαλάνε μπαμπάκια με Άγιο Μύρον μέσα σε αλουμινόχαρτα, μπουκαλάκι αγιασμό μέσα σε τσάντες, εικονίτσες χάρτινες στα πορτοφόλια τους οι οποίες εικονίζουν συγκεκριμένη εικόνα κάποιου που πρεσβεύει στον Κύριο (που λέγαμε) υπέρ ημών: τον αρχάγγελο του Μανταμάδου, την Παναγία την Τρυπιώτισσα, τον Άγιο Νικόλαο τον σφαγμένο... Θα πάταγε τίποτε από αυτά το όρνιο της ΕΛ.ΑΣ. επειδή θα το έβρισκε τυλιγμένο σε χαρτάκια, κουτάκια, αλουμινόχαρτα;

kukuzelis: Για την Ορθοδοξία έχεις τα δίκια σου... Αυτά που μου γράφεις για τον Σουδανό, πρώτη φορά ακούω κάτι ανάλογο. Πόσο περισσότερο ο μπάτσος (σε μια χώρα που δεν έχει το παρελθόν του Ηνωμένου Βασιλείου)...

Αλλά και πάλι, χμμ... Παρατηρώ τη φωτογραφία:



Αν δεν πρόκειται για τυχαία φωτό, δεν μου φαίνονται και πολύ βανδαλισμένες οι σελίδες του Κορανίου που περιείχε το δέμα.

Φανταζόμουν, που λες, ένα βιβλίο με κάτι σαν χρυσά γράμματα απ έξω (όπως οι μεταφράσεις του Κορανίου που έχω σπίτι) να έχει ξεσκίσει και πετάξει κάτω ο προφέσιοναλ... Φανταζόμουν υπερβολικά προφανή πράγματα... Τώρα έχω ενοχές...

Sraosha: Κυκλοφορούν με κοράνια-εγκόλπια. Τους βλέπω εδώ. Σε μια ανεικονική θρησκεία, το φυλαχτό σου είναι ο λόγος του Θεού. Επαναλαμβάνω, άντε το άγγιξε όπως ένα διαβατήριο Μπανγκλαντές ή Ζάμπιας. Τα υπόλοιπα;

Ο νεοελληνικός πολιτισμικός αυτισμός-σολιψισμός (πώς λέμε μαρξισμός-λενινισμός) είναι όπως πάντα μνημειώδης. Πού να ξέρουν τα σώματα ασφαλείας για τους μουσουλμάνους. Ήρθαμε για πρώτη φορά σε επαφή μαζί τους μόλις επί Βασιλέως Ηρακλείου. Στην ελληνική επικράτεια έχουμε κάτι Τούρκους που τους λέμε Μουσουλμάνους. Αλλά δεν είναι ίσως Μουσουλμάνοι, ισως διαβάζουνε το Νίτρο στα τζαμιά τους, όχι το Κοράνι.

Οι (έλληνες) μπάτσοι (έχω μπάτσους στο σόι: αδερφός θείας, ξάδερφος γιαγιάς, πρώην γκόμενος ξαδέρφης) στρατολογούνται από τον πάτο. Τη δεξιά μεριά του πάτου. Ιδίως όσοι διαλέγουν να πάνε στα ΜΑΤ-ΜΕΑ κτλ. Αυτό είναι το πρόβλημα, όχι αν είχε κόψει τα νύχια του κι αν είχε πλύνει τα αχαμνά του το τσογλάνι που ψηλάφισε (και κατόπιν τσαλαπάτησε) το εγκόλπιο του βρωμοπακιστανού, ή τι διάολο ήταν.



*
Η πρώτη φωτογραφία από το vintage photo. Οι υπόλοιπες από το καταπληκτικό μπλογκ Agence Eureka (ή εξ αιτίας του), εκτός από τη φωτογραφία του "Κορανίου" που είναι από το BHMA. Οι εικόνες μεγεθύνονται αν κλικάρεις πάνω τους. Επιμέλεια kukuzelis.
*

22/5/09

kukuzelis: cult

Η θρησκευτική διάσταση του κομμουνιστικού κινήματος. Ή η κομμουνιστική διάσταση του θρησκευτικού κινήματος, όπως προτιμάτε.


*
ΥΓ Στον πρώτο σύνδεσμο έχουν ενδιαφέρον και τα σχόλια. Ίσως απορήσει κανείς με το αρκτικόλεξο ΓΟΧ, που εμφανίζεται εκεί. Μάλλον πρόκειται για τους παλαιοημερολογίτες.
*
ΥΓ 2 Για τον δεύτερο σύνδεσμο: Έχει πλάκα το ότι βάζοντας στο google τους όρους αναζήτησης "Χουρμουζιάδης, σωστή σκέψη" πας κατευθείαν εκεί που θέλεις.
*

μπερεκέτης: ΣΥΝΟΨΙΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΟΥ

Κάποτε υπήρχε ένα παιχνιδάδικο κάπου στην Πατησίων. Ο ιδιοκτήτης του, στη βιτρίνα, τη ναυαρχίδα του καταστήματος, ιδίως όμως στα αποβατικά δια των οποίων ενασκούσε την κατά του πεζοδρομίου επεκτατική του πολιτική, τους καθημερινώς επί το αραιότερον παρανόμως παρατεταγμένους πάγκους, αντί άλλης διαφημίσεως είχε αραδιάσει χαρτονένιες ταμπέλες, διαφόρων μεγεθών, που όλες τους, απευθυνόμενες προς τα ήδη εκμαυλισμένα παιδάκια, έγραφαν την ίδια, ολέθρια για τους γονείς, προτροπή: «κλάψε, και θα στο αγοράσουν».

21/5/09

Sraosha: Ηθικός πανικός



Πριν καιρό έγραψα για τη σύλληψη ενός γκραφιτά στη Λευκωσία. Ο γκραφιτάς στην ανάκριση ρωτήθηκε "για τη σχέση του με τους αναρχικούς που προκαλούν επεισόδια". Στα σχόλια εκεί απλώς σημείωσα ότι "το παραμύθι ότι αναρχικοί στην Κύπρο προκαλούν επεισόδια είναι κλασικό παράδειγμα ηθικού πανικού: οι αναρχικοί στην Κύπρο δεν προκαλούν επεισόδια, απλώς, όταν διαμαρτύρονται, τους τουλουμιάζουνε στο ξύλο οι (σχεδόν κατά τεκμήριο) διεφθαρμένοι μπάτσοι της ΚουΔού". Όπου 'ΚουΔού', Κυπριακή Δημοκρατία.

Δεν έχω σκοπό να ξαναγράψω εδώ για το αναρχικό και αντιεξουσιαστικό κίνημα σε Ελλάδα και Κύπρο, αφού έχω ασχοληθεί αρκετά με το θέμα πρόσφατα και είμαι και αναρμόδιος, τελικά. Διαολίζομαι όμως να διαβάζω ότι οι "αναρχικοί προκαλούν επεισόδια" σε μια κοινωνία όπου, ακόμα και σήμερα, όταν θέλεις να εκφοβίσεις κάποιον ή λ.χ. να του υπενθυμίσεις χρέη του, βάζεις ανθρώπους γνωστούς να του κρούσουν (κάψουν) το αμάξι. Μέχρι κι εγώ έχω πρόσβαση σε τέτοιους ανθρώπους. Εγώ ο ξένος, ο πράος, ο άσχετος, ο Καλαμαράς, ο κοσμοκαλόγερος. Έτσι, έως πολύ πρόσφατα είχαμε έναν 'εμπρησμό' στις ειδήσεις κάθε τρεις-τέσσερις μέρες (ποιος ξέρει πόσοι δεν καταγγελλόντουσαν). Απεναντίας, θα ήθελα σοβαρά να αναφέρει κάποιος (πέρα από ανορθόγραφα συνθήματα, κυρίως μουτζουρώματα των πολλών φασιστικών, κι ένα μπουγέλο μαύρη μπογιά στα δικαστήρια με αφορμή τα πρόσφατα αίσχη) έστω και ένα επεισόδιο που προκάλεσαν "αναρχικοί" στην Κύπρο. Άσε που ούτε κράνη ή κουκούλες δε φοράν οι έρμοι!

Ο φόβος των αναρχικών, ιδίως στα κανάλια, προέρχεται από την ίδια πηγή που εκπήγασε κι ο φόβος του ΣΥΝ στην Ελλάδα. Μια αφορμή χρειάζεται κι εδώ για να ολοκληρωθεί η μίμηση της ελλαδικής πράξεως (εξ ορισμού σπουδαίας και τελείας για την εδώ εξουσία -- αλλά τα έχουμε ξαναπεί).



Πάντως ο κιτρινισμός των μέσων δεν εξαρτάται από το μέγεθος του φορέα τους. Δε χρειάζεται να είσαι η Telegraph ή το CNN για να κάνεις το έργο του Οξαποδώ στην (αν)ενημέρωση και στην (παρα)πληροφόρηση, για να ρουφιανεύεις και να εκφοβίζεις. Αρκεί να περνιέσαι για αυθεντία, είτε είσαι ο παπα-Κίτσος, είτε η Fox News. Και δεν κάνεις πάντα το έργο σου με όσα λες αλλά -- κυρίως -- με όσα υπαινίσσεσαι. Πιχί, που λέει και μια ψυχή:

Χτες αναφέρθηκε ακόμα ένα φιάσκο της κυπριακής αστυνομίας. Προσπάθησαν να εξαρθρώσουν με τη Μέθοδο Κλουζώ μια σπείρα εισαγωγής μαριχουάνας (προφανώς και γιατί χαλάνε την πιάτσα στους ντόπιους παραγωγούς και καλλιεργητές -- προστατευτισμός, κουμπάρε, άσε). Φυσικά δεν είναι αυτό το θέμα μας: αν η αστυνομία έκανε τη δουλειά της (όχι "σωστά", απλώς αν έκανε τη δουλειά της), εγώ θα ήμουνα γραμμένος σε Σωματείο Φίλων του Μπάτσου. Το θέμα μας είναι ότι το δελτίο ειδήσεων του κρατικού ραδιοφώνου ανέφερε ότι οι εισαγωγείς ήταν ένας Πορτογάλος και μια μελαμψή Ολλανδέζα! Πιάνει κανείς σας τον τραγέλαφο; Κι αν ναι, από τα κέρατα; Αναφέρθηκε το χρώμα της επιδερμίδας της διακινήτριας; Γιατί; Γιατί είναι όλοι οι Κυπραίοι Φιλανδοί και τους προκαλεί μια αμηχανία κι έναν φόβο η μαυροκακαριασμένη όψη των μελαμψών ξένων; Όχι, αλλά για να ξεκαθαριστεί ότι δεν είναι 'γνήσια Ολλανδέζα', παρά μιγάδα. Απλώς είχε ένα ολλανδικό διαβατήριο εκεί πέρα, ποιος ξέρει ποιοι την έσπειραν. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, το 'μελαμψή' εμπεριέχει και μια μομφή, μια προειδοποίηση απέναντι στο να ανακατώνονται οι φυλές. Έτσι είχανε βρίσει μια φίλη μου (ελληνοαφρικανή τρίτης γενιάς) έξω από ένα εκλογικό τμήμα στην Αθήνα: "βέβαια, αφού σας έδωσε ο Σημίτης ταυτότητες!" (ναι, η κωλόγρια είχε ζητήσει να δει την ταυτότητά της).

Να περάσουμε όμως κανονικά στην Αθήνα, για να δείτε ότι δεν πρόκειται απλώς για κυπριακή επαρχιωτίλα. Ας δούμε, λ.χ., τη Στιγμή της Αλήθειας. Την εκπομπή την έχω δει ακριβώς τέσσερις φορές (ναι, ξέρετε ότι έχω απέραντη υπομονή στον πραγματικό μου βίο: κοσμοκαλόγερος, σας λέω). Την πρώτη φορά έπαιζε ένας τύπος που πιθανότατα μισούσε τον πατέρα του, τη δεύτερη μια κοπέλα που είχε σεξουαλική ζωή ενός μέσου συνομήλικού της άντρα , την τρίτη ένας γιος ιδιοκτήτη στριπτιζάδικου που γλίτωσε το outing στο παρατσάκ, την τέταρτη μια κοπέλα γεννημένη στην Αλβανία (και Αλβανή όσο είμαι εγώ από το Παλιό Ψυχικό) που είχε σεξουαλική ζωή ενός γαμίκουλα συνομήλικού της άντρα. Παραλείπω όλα τα υπόλοιπα γύρω από αυτό το δημόσιο ξέσκισμα, στο οποίο απλώς απαντάς 'ναι' κι εύχεσαι να μη φας τα κέρδη σου σε καρδιολόγους για τον δύστυχο γονιό που παρακολουθεί, και μένω στο εξής:



Όλοι μας έχουμε πολλά μυστικά, και πολλά από αυτά θα είχαν τρομακτική ισχύ εάν τα εκθέταμε στην ατμόσφαιρα. Όμως, οι συντελεστές του παιχνιδιού αντιλαμβάνονται ότι τελικά για την κοινωνία μας δύο είναι τα είδη μυστικών που συνεγείρουνε τα πλήθη και πυροδοτούν ανατριχίλες και ρίγη: να μισείς τα γονικά σου και να είσαι πούστης. Αυτά αν είσαι άντρας. Αν είσαι γυναίκα, αρκεί να (παραδέχεσαι ότι) έχεις σεξουαλική ζωή.

Ανθρώπινη είναι -- ίσως -- η ευαισθησία απέναντι σε αυτά τα θέματα. Αυτό που με ξενίζει (ανάμεσα σε πολλά άλλα) είναι η εκλεκτική εμμονή με αυτά τα τρία θέματα, και μιλάω τώρα για καταστάσεις και γεγονότα πέρα από τη Στιγμή της Αλήθειας. Νομίζω ότι αυτή η εμμονή είναι χαρακτηριστική της κοινωνίας μας. Ενδεχομένως να μη μας ενδιαφέρει το 'καλό' και το 'κακό', το ορθό και το άδικο (ιδίως αφού είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε το άδικο εάν λ.χ. μάς διορίσει στο Δημόσιο), ενδεχομένως η ηθική στάση μας ως κοινωνίας να είναι καθαρά ηδονοβλεπτική, με την έννοια του "χαλβαδιάζω ό,τι δεν μπορώ να κάνω γιατί δε με παίρνει". Λέω, ενδεχομένως.

Μια παρένθεση: η "Αλήθεια" κάνει ό,τι μπορεί. Όταν οι συντελεστές ρωτάνε μια κοπέλα 19 χρονών εάν έχει παρτουζωθεί, αφού ήδη την έχουνε ρωτήσει εάν έχει κάνει "χρήση", πώς να το χειριστεί κι αυτή το θέμα ως παρουσιάστρια με το κοινό της να καγχάζει; Κι εγώ κάπως έτσι θα το χειριζόμουνα, κι ας μην [...].



Επιστρέφοντας τώρα στο μπανιστήρι. Κάποια στιγμή έπαψαν να ασχολούνται με την πορνογραφία οι παπάδες. Μάλλον επειδή κατάλαβαν ότι δε βάζει ιδέες στον κόσμο η πορνογραφία: οι ιδέες είναι εκεί που είναι έτσι κι αλλιώς -- άσε που πολλοί δεν έχουν άλλες ιδέες, μόνον πορνογραφικές. Έκτοτε η συζήτηση για την πορνογραφία έχει μετατραπεί σε μια συζήτηση σχετικά σοβαρών ανθρώπων:

Οι μεν αντιμετωπίζουν την πορνογραφία (και την πορνεία) όπως τη δουλεία: μια κατάσταση εξευτελισμού και ανελευθερίας, την οποία υπερασπίζονται με τάχα μου κοινωνικά και φιλοσοφικά επιχειρήματα όσοι επωφελούνται από αυτή: άλλωστε οι δουλοκτήτες τον 18ο και τον 19ο αιώνα έλεγαν ότι είναι καλύτεροι από τους καπιταλίστες, αφού έχουν ανθρώπινη σχέση με τους δούλους τους κι ευθύνη απέναντί τους (τους ταΐζουν, τους ντύνουν, τους στεγάζουν) και δεν μπορούνε να τους σχολάσουν ανά πάσα στιγμή. Πολλοί θεωρούν τη συμμετοχή στην πορνογραφία (ή και το σεξ επί χρήμασι) κάτι αντίστοιχο της εξαναγκαστικής εργασίας και ως a priori εξευτελιστική.

Οι δε μιλάνε για το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Τι είναι πιο εξευτελιστικό: να σε πηδάν επαγγελματίες για 60-70 λεπτά (ώστε να βγει η περίφημη 20λεπτη σκηνή) για €2000 μίνιμουμ ή να καθαρίζεις λεκάνες, σκάλες, πατώματα, νιπτήρες, έως και δάπεδα σφαγείων με τη μάνικα, για μάξιμουμ €50 την ώρα; Η απάντηση είναι ότι εσύ αποφασίζεις. Πολλοί και πολλές που εκδίδονται μάλιστα θεωρούνε τους υποστηρικτές της άλλης πλευράς απλώς πατερναλιστές. Ακόμη περισσότεροί ζητούνε δικαιώματα και εργασιακή προστασία όσων συμμετέχουν στην πορνογραφία και των εργατών του σεξ αντίστοιχες με των άλλων εργαζομένων.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η συζήτηση για την πορνογραφία (όχι όμως και για την πορνεία) έχει μετατοπιστεί από την κατανάλωσή της στο πώς παράγεται. Οπότε, ουσιαστικά, και οι δυο πλευρές θα δέχονταν, λ.χ. την πορνογραφική πρόζα και το πορνογραφικό κόμικ; Υπάρχει και το σχετικό νομικό θέμα.

A counterfactual by Sraosha



Ήμουν έτοιμος να γράψω κάτι μεγάλο, βαθύ και δύσκολο.

Θα λεγόταν "Ηθικός πανικός: από τους αναρχικούς μέχρι την πορνογραφία". Η πορεία θα διαγραφόταν μέσω της Στιγμής της Ηλίθιας και μιας μελαμψής Ολλανδέζας.

Όμως νυστάζω. Πάω στο κρεβάτι να διαβάσω Yourcenar και όλα τ' άλλα. Ίσως κάποια άλλη στιγμή.

19/5/09

Πετεφρής: Κλεώνυμον

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΣΑΑΤΣΟΓΛΟΥ- ΠΑΛΙΑΔΕΛΗ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΣ –Ιστορία και τέχνη στην αρχαία Μακεδονία
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ 2003

Παρουσίαση της 14ης Νοεμβρίου 2003


Ενα μικρό λεύκωμα,με εκατόν σαράντα πέντε σελίδες, εκατόν εικοσι πέντε εικόνες, χάρτες και διαγράμματα, με έναν βιβλιογραφικό οδηγό. Υπό τον άπαξ μνημονευόμενο στις πηγές και ευρηματικό τίτλο Μακεδονίς που έχει τη σημασία του.Με παράθεση δεκατεσσάρων χωρίων από βασικές αρχαίες πηγές,και σε μετάφραση, πλην ενός.Το κείμενο έχει την έκταση μεγάλου άρθρου εγκυκλοπαίδειας.Χρησιμοποιήθηκαν δημοσιευμένα αποτελέσματα ανασκαφών, οδηγοί, κατάλογοι εκθέσεων και μουσείων, μονογραφίες. Μια πρωινή βοσκή στις ημερομηνίες με οδήγησε στο πρώτο συμπέρασμα: επί έναν αιώνα , έως το 1977,χρονιά των βασιλικών τάφων,έβγαινε ένα σημαντικό βιβλίο στα έξη χρόνια.Από το 1978 έως το 1991, χρονιά του λησμονητέου πλέον «μακεδονικού», είχαμε τρία έργα τον χρόνο.Στην δεκαετία 1991-2000, έχουμε πέντε έργα τον χρόνο.Η δεκαετία των δύο μηδενικών τιμάται μόνον με έναν τίτλο, παρότι διανύουμε τον τρίτο της χρόνο. Μη βιάζεστε: δεν πρόκειται για γνωστική έκρηξη. Ενας οικονομολόγος θα είχε πολλά αχ και βάχ να αναφωνήσει αν του δίναμε τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους κάθε περιόδου και του ζητούσαμε την ακριβή σχέση απόδοσης έργου για κάθε περίπτωση.
Από αυτόν τον λειμώνα, η Χρύσα Παλιαδέλη, συνθέτει το υλικό της, χωρίζοντας πρόλογο, πέντε μέρη και επίλογο που περιλαμβάνει μια πινελιά της ρωμαϊκής περιόδου.Τα πέντε μέρη διαθέτουν διακριτή ιστορική και αρχαιογνωστική παράγραφο.


Το έργο ανήκει καθαρά στην κατηγορία των επιτομών.Αλλά διαθέτει ικανοποιητικά χωνεμένη την ελληνική και φιλελληνική άποψη για την ιστορία και αρχαιολογία της Μακεδονίδος γής και όχι του κράτους της Μακεδονίας.Η ουσιαστική συμβολή της Παλιαδέλη προέρχεται από την ενεργό ανάμιξή της στα αρχαιολογικά δρώμενα των καιρών,όπου τοποθετεί την έρευνά της και των συναδέλφων της σε μία ισότιμη και αντικειμενική βάση,τονίζοντας τα νέα στοιχεία που υπάρχουν, όπως ,προχείρως, τα περί ολόγλυφης πλαστικής του 4ου αιώνα. Εδώ θα είχα να παρατηρήσω, ότι η ιστορία έχει τον χαρακτήρα του χρονικού και ενδεχομένως δυσκολεύει έναν αμέριμνο αναγνώστη.Φυσικά, η εξακρίβωση των αντιθέτων τάσεων και η εξισορρόπησή τους σε έναν συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο,υπερβαίνει τα όρια της συγγραφής της, όχι διότι δεν έχει την ικανότητα της σύνθεσης, αλλά επειδή πρόκειται για ζητήματα που δεν είναι ακόμη σαφή στην γενική βιβλιογραφία.Ας πούμε, η Ολυνθος , ως αποικία και ως μικροκράτος καταστράφηκε ακριβώς από τους ανθρώπους που έχτισαν τις Αιγές και την Πέλλα.Τι σημαίνει όθεν το ιπποδάμειο της Ολύνθου σε σχέση με τα εκπληκτικά διόροφα των Πετρών; Ποια είναι η ενιαία πολιτισμική τους βάση; Είναι η γεωγραφία και το κλίμα που καθορίζει τις μορφές ή η ιωνικότητα και αιολικότητα των αρχαίων κατοίκων; Ποιοι κατοικούσαν την αρχαϊκή Σίνδο; Ποιοι το Αρχοντικό; Σε αυτά τα ζητήματα επικρατεί δισταγμός και ισχύουν όσα προαιωνίως κατέθεσαν παλαιοί ερευνητές. Άποικοι από την νότια Ελλάδα, Φρύγες, Παίονες, Θράκες, Μυκηναίοι, Βοττιείς,Μύγδονες, Ορέστες, παραμένουν θαυμάσια ονόματα για σύγχρονους συλλόγους και σωματεία, αλλά παραμένουν πεισματικώς φάσματα, βοηθούντων και των επιστημονικών σχολων άλλων κρατών, που ετεροχρονίζουν συστηματικά την ιστορία και δημιουργούν στους Ελληνες επιστήμονες δισταγμό να αναμιχθούν με ζητήματα ενεργού πολιτικής, ακριβώς επειδή έχουν αποδεχτεί την εμφύλια άποψη του πολιτικού πολιτισμού και δεν σπούδασαν επειδή ήθελαν να αποδείξουν κάτι,αλλά για να ασχοληθούν με αυτό που τους εθέρμαινε. Αυτόν τον σκόπελο η Παλιαδέλη τον γλυτώνει ήδη από τον τίτλο, θέτοντας την λέξη Μακεδονίς, επίθετο για το Γή, του Ηροδότου.Μιλάμε λοιπόν για την ιστορία που έχει διαπραχθεί και τα ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί σε συγκεκριμένο γεωγραφικό τοπίο.Οχι βέβαια στο στενό όριο της αρχαιότητας, όπου Μακεδονίς σήμαινε μια στενή λωρίδα προβούνων από την θάλασσα της Μεθώνης, χωρίς την Μεθώνη κι ως την Βέροια,χωρίς την Βέροια, αλλά μήτε και στο ευρύτατο και χαλαρό περιφερόμενο όριο του Βυζαντίου, όπου αναγράφεται ως Μακεδών, ένας κάτοικος χωριού στην Αδριανούπολη. Το Μακεδονίς στο βιβλίο σημαίνει «ο γεωγραφικός χώρος της σημερινής ελληνικής Μακεδονίας». Είναι ευφυές και πρακτικό.Η εξέταση ενός ζητήματος με επίκεντρο την γεωγραφία διευκολύνει τον αρχαιολόγο και κάνει το έργο του ιστορικού έργο ανιχνευτή.Η γεωγραφική προσέγγιση εξασφαλίζει πληρότητα στοιχείων, αφού αυτά καταγράφτηκαν και αυτά δημοσιεύτηκαν, αλλά μεταφέρει σε άλλους χώρους, ήκιστα επιστημονικούς, τον μετέπειτα διάλογο.Μας ξαφνιάζει δυσάρεστα που διάφοροι καταγράφουν αυτά που υπάρχουν στις χώρες τους, με ενότητα μεθόδου, επειδή χρωματίζουν κατά το δοκούν ιστορικά τα ευρήματα. Αυτό δεν το έχουμε αποφύγει και οι Ελληνες, και σε πολύ απλά πράγματα, βαφτίζοντας φερ΄ειπείν κάποιους πολιτισμούς ως προελληνικούς, ενώ είχαν σίγουρα κάποιο όνομα που δεν το ξέρουμε.Αλλά την ιστορία δεν την γράφουν οι νικητές, την γράφουν οι ζωντανοί.Γι΄αυτό και η ιστορία των Φρυγών, των Κιλίκων και των Μασσαγετών θα είναι μονίμως έρμαιο των εποχών.


Η Μακεδονίς της Χρύσας δεν είναι λοιπόν ένα αρχαιογνωστικό δοκίμιο, από αυτά που παράγονται αφειδώς από αγγλοσαξονικούς κυρίως εγκεφάλους, μεταξύ diletanti και sportsmen που δημιουργούν μεγάλες αντιρρήσεις στους ειδικούς ερευνητές αλλά και έχουν μεγάλο και ανερχόμενο αναγνωστικό κοινό.Είναι η νοικοκυρεμένη δουλειά ενός επαγγελματία που σέβεται συναδέλφους, κατοικεί στην Θεσσαλονίκη, κάνει την δουλειά του και ενημερώνεται τακτικά.Αν πάσχει η ενημέρωση, ουδέν μεμπτόν. Με έντυπωσίασε που δεν υπάρχει ας πούμε η Ποτίδαια, ο κατάγραφος τάφος του Αγίου Αθανασίου και μερικά ακόμη πρόσφατα χαρακτηριστικά ευρήματα, αλλά οι προδιαγραφές του προλόγου και του οπισθόφυλλου κάνουν ευκρινές το γιατί.
Αν λογαριάσουμε, κατά τα συνήθη της εποχής, την ζωή σε επταετίες, η Χρύσα Παλιαδέλη αποτέλεσε στοιχείο της δεύτερης, τρίτης και εσχάτης ογδόης επταετίας της δικής μου ζωής. Υπολογίζω ότι ήδη δαπανάτε το πιο ακμαίο τμήμα του εγκεφάλου σας σε λογαριασμούς, οπότε προλαβαίνω να ρίξω και μερικές μπηχτές, ώστε να μη τους δώσετε την αρμόζουσα σημασία.

Το βιβλίο διαθέτει όλα αυτά που τιμούν την συγγραφέα του, αλλά φοβούμαι ότι μήτε μια εκατοντάδα από άξιους επιστήμονες θα μπορούσε να καλύψει τα κενά του, επειδή ακριβώς δεν προέρχονται από αδυναμία ή έλλειψη προσοχής, αλλά από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα,στην οποία δύσκολα επιβιώνεις χωρίς φιάλες οξυγόνου. Εξηγώ: παράλληλα με αυτά που διακριβώνονται και εξηγούνται ,υπάρχουν κι ένα σωρό άλλα, που δεν βρίσκονται στο έργο της Χρύσας, όχι επειδή δεν τα έψαξε. Τα έψαξε, τα βρήκε, αλλά δεν τα δημοσίευσε.Δεν μπορούσε να τα δημοσιεύσει.Το γνωστικό της πεδίο προέρχεται από την πανεπιστημιακή κοινότητα, και οι συνάδελφοί της δεν της αρνήθηκαν στοιχεία επιπρόσθετα, αλλα και από τον χώρο της αρχαιολογικής υπηρεσίας, και τα αποτελέσματα των ερευνών της, όπως δημοσιεύονται. Αλλά έχει πολλά χρόνια, που η ελευθερία της γνώσης είναι ένα τριμμένο ρήμα, ανάλογο με άλλα έπεα πτερόεντα, όπως τοπική αυτοδιοίκηση, απλή αναλογική, μεσαίος χώρος, Ελλάδα δεν είναι μόνον η Αθήνα, οι ακρίτες επιμένουν μόνοι τους, περιφερειακή ανάπτυξη,κυκλωματα στο Κολωνάκι. Το ελληνικό δημόσιο χρηματοδοτεί το σύνολο της αρχαιολογικής έρευνας, ή επιστατεί το έργο των ξένων αποστολών. Η τακτική ενημέρωση των ειδικών περιοδικών συγγραμμάτων και η προδημοσίευση των αρχαιολογικών στοιχείων σε ετήσια συνέδρια καλύπτουν σαφώς το κενό της ενημέρωσης,αλλά δημιουργούν μια ιδιότυπη εμπλοκή στην δημιουργία συνθετικών έργων. Αυτά , σε περίπτωση που κάποιος τολμηρός θελήσει να τα διαπράξει,είτε πρέπει να έχουν «κλείσει» βιβλιογραφικά τουλάχιστον δέκα χρόνια πρίν είτε να γίνουν συλλογικά. Αλλά όλες οι μεγάλες συλλογικές προσπάθειες, έχουν τον χαρακτήρα της «ορθώς πολιτικής» αντιμετώπισης. Ευκολώτερα μπορεί να δημιουργηθεί μια σύνθεση υπό άρχοντα και βοηθούς, όπως γίνεται με τα λεξικά.Επιμένω πως είναι ζήτημα δεκάχρονης σκληρής δουλειάς και μόνον, επειδή δέκα άνθρωποι μπορούν να διαβάσουν και να αφομοιώσουν σε ικανοποιητικό βαθμό περίπου σαράντα δισεκατομμύρια λέξεις.Φτάνουν και περισσεύουν για να παραχθούν τέσσερα εκατομμύρια λέξεων μιάς τεράστιας σύνθεσης.


Στο βιβλίο, πίσω. Πέρα από τα στοιχεία και την σύνθεση, πρέπει να μας ενδιαφέρει κατά πόσον η προσωπικότητα της συγγραφέως εκφράζει την εποχή που το έργο δημιουργήθηκε.Ακόμη και αυτοί που αισθάνονται ότι διαχειρίζονται αιώνιες αξίες, έρχεται η ώρα και η επόμενη γενιά τους θεωρεί παρωχημένους.Η Παλιαδέλη συγγράφει υπό την πανεπιστημιακή εμπειρία των 60s ,υπό την συνταρακτική εμπειρία του 1977, υπό την έννομη διστακτικότητα του 1991. Είναι ακριβώς το παιδί που είδα σε μια φωτογραφία, πενήντα ετών νομίζω, όπου χαμογελάει σε ένα νηπιαγωγείο, συντροφιά με παιδάκια που αργότερα διέπρεψαν στον χώρο τους, τον Γραμμένο, την Δεληγιώργη.Αυτά τα μεταπολεμικά νήπια που πέρασαν από την εποχή του ραδιοφώνου στην εποχή του κινητού και από τα δελτία στις ψηφιακές καρτέλες,συνυπήρξαν με απιστευτες ροκιές κοντά σε επίφοβους τολμητίες, συγκρούστηκαν με συναδέλφους επίσης βέβαιους για τις επιλογές τους και φέρουν εντός τους το εσωτερικό σαράκι μιάς αριστερής συνείδησης που δεν έχει πέραση και τους καταθλίβει. Εϊχαν καλούς δασκάλους που γίνονται καλύτεροι με το πέρασμα του χρόνου, και έχουν εκπληκτικούς μαθητές που δυστυχώς δεν τους ξέρουν. Η εμπράγματη αφροσύνη αυτής της γενιάς οφείλεται στην πεποίθησή της ότι περιστοιχίζεται από πανύβλακες που ωστόσο διαθέτουν (τι σύμπτωσις!) όλα τα μέσα και τους πόρους που οι ίδιοι στερούνται.Δεν συνάντησα άνθρωπο γεννημένο μεταξύ 1940 και 1960 που να μη διαθέτει τέτοια ενεδρεύουσα και εδραία αντίληψη. Εσάς μπορεί να σας φαίνεται τρελό, αλλά επιμένω πως η κάθοδος προς την προσωπική κόλαση αυτής της φυλής ανθρώπων, άρχισε όταν ο πολύς Μάνος Χατζιδάκις είπε ότι ο Φλωρινιώτης είναι ο Μουλουτζί της Ελλάδας, κι άρχισαν τα ζεϊμπέκικα της Ευδοκίας να χαράσουν πολιτικές και στρατηγικές. Αυτομάτως η προσωπική αισθητική των αρχαιολόγων, για να μείνω σε ένα παράδειγμα, άρχισε να μεταβάλλεται σε γάζα αξιών. Οι «παπουτσίχρωμες γραβάτες και οι γραβατιές κάλτσες» έπρεπε να μεταβληθούν σε έναν πολτό από επιφανειακή, ασχολίαστη ενημέρωση. Τα προσωπικά ατυχήματα πλήθυναν. Οι ανασκαφικές εμπειρίες ενοχοποιήθηκαν. Όταν πρίν δέκα χρόνια είδα τον πρώτο αρχαιολόγο της ζωής μου που έδινε οδηγίες να μετρήσει ένα ανασκαφικό μέτωπο σε κάποιον οικονομικό μετανάστη που κρατούσε το ξυλόμετρο εδώ ή εκεί, ενώ εκείνος επόπτευε από το χείλος του σκάμματος, ήξερα ότι η φυλή αυτή μπορεί επειγόντως μόνον να γεράσει,αφήνοντας για το μέλλον τα σπουδαία.


Τελειώνω με το πιο σημαντικό ,κατά τη γνώμη μου.Η Χρύσα Παλιαδέλη είναι καλή μου φίλη.Την γνώρισα στα δεκαοχτώ. Είναι καλόκαρδη, συνεπής, αφιλοκερδής.Στά χρόνια μιάς πολιτιστικής πρωτεύουσας που μου φαίνεται ότι συνέβη πρίν εξήντα χρόνια,κράτησε έναν βαρύ τομέα με απόλυτη επιτυχία, κι αρνήθηκε ακόμη και την συμβολική της αμοιβή. Χορεύει πολύ ωραίο ρόκ.Είχαμε πάει ένα ταξίδι στα Σκόπια για άντληση προγράμματος και με δυό λεξούλες στο αφτί, χειρίστηκε σε χρόνο dt εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις. Ευτυχώς, αυτή η αγαθή εντύπωση υπάρχει στην Μακεδονίδα της. Οι λέξεις είναι στερεωμένες. Καλόκαρδες. Συνεπείς προς τον χαρακτήρα και την κοινωνική της συμπεριφορά. Να το πάρετε, να το διαδώσετε, αφού προηγουμένως το διαβάσετε.Συγγνώμη για το τελευταίο, αλλά οι εκδότες μας ζητούν ωραία οπισθόφυλλα, εδώ και δέκα χρόνια, ξέροντας από πείρα ότι ένας στους πέντε αγοραστές ενός βιβλίου είναι αναγνώστης μόνον του οπισθοφύλλου του. Ευχαριστώ.




Χρήσιμο υστερόγραφο:Διαβάζοντας το κείμενο, προκειμένου να το στείλω προς δημοσίευση,κατάλαβα πόσο με έβλαψε (μαζί με τα προφανή του οφέλη) ο πολύχρονος και καθημερινός αρθρογραφικός βίος. Έδωσα περισσότερη σημασία στο ύφος του παρουσιαστή παρά στην ουσία του βιβλίου.Έτσι, διογκώθηκαν οι γενικές γκρίνιες μου σε βάρος εγκαρδίων παρατηρήσεων που θα είχαν σίγουρα την διαχρονική τους αξία. Ζητώ συγγνώμη ,και από τη Χρύσα και από τους αναγνώστες. Για τους ακροατές, είναι ήδη αργά.

Πρόσφατη(19.05.09) πρόσχωση: πανάθεμά με και να θυμόμουνα που το έδωσα προς δημοσίευση. Πάντως το διάβασα στην παρουσίαση του βιβλίου, Σαλονίκη.


14/5/09

Πετεφρής, Μπερεκέτης, Sraosha, kukuzelis: Τα δημοτικά.

επιμέλεια kukuzelis (μετά συγχωρήσεως).

*


Η μούσα.

*

Ο διάλογος ξεκίνησε με αφορμή ένα ποστ του Σραόσα παραδίπλα.

*

Σραόσα:
[…]

Είχα την τηλεόραση στη σίγαση και ξαφνικά βλέπω κοζάκους. Και τη χορωδία του Κόκκινου Στρατού. Ανοίγω την ένταση τόσο όσο να μην ξυπνήσει κανείς. Καλίνκα! Καζατσόκ! Ότσι τσόρνιε! Χωριατοπούλες με ψωμί κι αλάτι. Σπαθοφόροι χορευτές. Και μετά οι Τατού (το γνωστό λεσβιόφρον ντουέτο που δε χάλασε κόσμο πριν μια δεκαετία), να τις συνοδεύει η χορωδία που λέγαμε.

Ηθικό Δίδαγμα: Δεν είμαστε μοναδικοί ούτε καν στη μαλακία που μας δέρνει (ξέρετε: παραδοσιοπληξία, παρελθοντολαγνία, συμφυρμός των κατηγοριών).

[…]

*

Και πάμε.

*

γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

"παραδοσιοπληξία, παρελθοντολαγνία, συμφυρμός".

Αυτό είναι θέμα για πολύ κουβέντα και βγάζει όσο γέλιο, τόσο και δάκρυ (και απ' τα γέλια και απ' τα κλάματα). Θα πιάσω μια πτυχή του σχεδόν σχολιαστικά.

Χρόνια ολόκληρα προσπαθώ, από ενδιαφέρον για τις λαϊκές/δημοτικές παραδόσεις να πετύχω έστω και μια φορά να δω, μα σε ντοκυμαντέρ,μα σε κανένα φεστιβάλ, παραδοσιακούς χορούς ανατολικών χωρών και ν' ακούσω τα δημοτικά τους τραγούδια από ... χωριάτες, ή έστω σαν από χωριάτες πάνω σ' ένα γλέντι. Αντ' αυτού, πάντα θα πετύχω να τα χορεύουν όσοι, μέσα από την κυμαδομηχανή μιας αυστηρής κλασικής προεκπαίδευσης, απεδείχθησαν νωρίς ολίγον "κόκκαλα, λίπος και χόνδροι" και κατευθύνθηκαν από τους ειδικούς παιδαγωγούς προς την άλλη, τη "δεύτερη" τέχνη, τη λαϊκή. Εκεί τους παρέλαβαν μαέστροι και χορογράφοι, ακατάλληλοι κι αυτοί για Συμφωνικές και για Καρυοθραύστη, και με τα απωθημένα που είχαν, μετέτρεψαν τις παραδόσεις τους σε συμφωνικά μπαλέτα. Πολλά από αυτά "θαυμάσαμε" κατά την δεκαετία του '80, σε διάφορα νταμάρια. Και τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι το ολίγον έως πολύ απείθαρχον φυσικό μας, η απουσία ακαδημαϊκών σπουδών πάνω στις παραδοσιακές τέχνες, καθώς και η αδυναμία επιβολής "ομαδικού πνεύματος, ακόμα και μέσα σε χώρους δευτερογενούς βιώσεως της παράδοσης, όπως το Λύκειο Ελληνίδων, ή τα μπαλέτα της Δώρας Στράτου, συνετέλεσαν στο να διασωθεί κατά πολύ η γνησιότητα εκφοράς της δημοτικής μας παράδοσης. Αντιθέτως, μέσα στις γκλάμουρ ταινίες του '60, (αυτές με την φιλοδοξία του να μοιάσουν σε μιούζικαλ), συναντάμε όλα τα χαρακτηριστικά της μπαλετοποίησης των παραδοσιακών χορών και της εντεχνοποίησης των παραδοσιακών τραγουδιών, καθώς και τις απαρχές των σημερινών "υψηλής" αισθητικής εκζητήσεων της κρατικής μας και της ιδιωτικής Τηλεόρασης, που ανταγωνίζονται ποια θα μας τα πρήξει περισσότερο με τη Γιουροβίζιον.
[…]
13 Μάϊος 2009 7:49 μμ

*

kukuzelis είπε...

Μπερεκέτη,

"Χρόνια ολόκληρα προσπαθώ [...] να δω [...] παραδοσιακούς χορούς ανατολικών χωρών και ν' ακούσω τα δημοτικά τους τραγούδια από .... χωριάτες, ή έστω σαν από χωριάτες πάνω σ' ένα γλέντι."

Κι εγώ το ίδιο. Μεγάλη κουβέντα είπες αδελφέ! Αυτό είναι μείζον θέμα για εθνολόγους, ανθρωπολόγους, μουσικολόγους. Όχι για να βρεθεί κάτι και να τους κατακεραυνώσουμε τους ανθρώπους, αλλά για να καταλάβουμε. Νομίζω ότι μια τέτοια μελέτη θα αποκαλύψει βαθιά πράγματα για τη δημοτική μουσική. Για τη μουσική εν γένει.
13 Μάϊος 2009 7:59 μμ

*

ΠΕΤΕΦΡΗΣ είπε...

Θα σας έλεγα, παίδες εφθαρμένοι στο χαλίκι, γι΄αυτό και πολύτιμοι, πρίν καταλάβουμε το θεώρημα της σλαβικής εθνογένεσης, ως αποκύημα του ρομαντισμού, θα ήπρεπε να σκεφτούμε ότι η δημιουργία ενός "δημοτικού λόγου" μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, είναι η βάση της εξέλιξης και των άλλων "λαϊκών κινημάτων" (των σχετικών με την μουσική και τον χορό). Σύμφωνοι οι δικοί μας είχαν έναν ερευνητικό οίστρο, αλλά πολλές φορές ιχνηλάτησαν πεποιημένη παράδοση. Είναι (κατά την άποψή μου) το πιό φλέγον ζήτημα που θα μας έφερνε κοντά σε αποτιμήσεις του φαινομένου της ταυτότητας.
13 Μάϊος 2009 8:35 μμ

*

Sraosha είπε...

Έχει (πάλι) δίκιο ο Πετ.
13 Μάϊος 2009 9:11 μμ



γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

"πολλές φορές ιχνηλάτησαν πεποιημένη παράδοση".

Τον όρο πεποιημένη θέλω να τον διασαφήσω, όπως τον καταλαβαίνω για να μου πεις αν αυτό εννοείς:

Εκείνο που οφείλουμε να θέσουμε πριν από κάθε τι, είναι ότι οι τοπικές παραδόσεις εν γένει διέπονται από συντηρητικές τάσεις που προσπαθούν να αντιπαρατίθενται στην ευγονική των καιρών και των εποχών. Η διαπίδυση μεταξύ των τοπικών παραδόσεων είναι ένας από τους παράγοντες εμπλουτισμού των ή και αλλοίωσης, αναδιαμόρφωσης πες, ίσως και μετεξέλιξης, (πάντα με ηπιότητα όλα αυτά – γιατί κάθε λέξη μπορεί να μετατραπεί σε όρο), εξαρτώμενη από τον βαθμό συντηρητισμού των τοπικών κοινωνιών (που με τη σειρά της εξαρτάται από γεωγραφικούς και οικονομικούς παράγοντες), από τους δρόμους των τσιγγάνων μουσικών (όπως λέμε δρόμοι του μεταξιού) που κυρίως τις υπηρετούν - τουλάχιστον τις στεριανές, από τα νέα ήθη που κουβαλούν οι ναύτες και οι καπεταναίοι στα νησιά, από τον βαθμό ακτινοβολίας των κέντρων παραγωγής επίσημης κουλτούρας, από την ιστορική εξέλιξη των ιδεολογιών που γενούν τις εκάστοτε απόψεις διακυβέρνησης, τα πολιτεύματα, που προσδιορίζουν το τι και πώς θα λέμε κάθε φορά το καθετί, από τις εξελίξεις και τα αναπάντεχα στο βαθμό που επηρεάζουν τις τοπικές οικονομίες και την ανασύνθεση των τοπικών κοινωνιών, δηλαδή μετανάστευση, προσφυγιά, πόλεμος, αστυφιλία, επικυριαρχία, και προς τις μέρες μας από την ομογενοποίηση που προέρχεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, την σκληρότερη μορφή επικυριαρχίας πάνω σε κάθε τι τοπικό. Υπ’ αυτήν την έννοια κάθε παράδοση τοπική μοιάζει σε κάθε εποχή ως πεποιημένη, απλώς η γκάμα αλλάζει, από τόπο σε τόπο και καθώς περνούν οι χρόνοι.

Και τώρα να προσθέσω, ότι καλά παν τα πράγματα, αν οι τοπικοί φορείς μιας παράδοσης, οι άνθρωποί της, την χορεύουν και την τραγουδούν. Περίπλοκα έως και ύποπτα καμιά φορά γίνονται όταν ανακατεύονται οι γνησιολόγοι και οι εκκαθαριστές, κυρίως υπό την δέρριν μουσικολόγων, χοροδιδασκάλων και εθνολόγων που πάνε ετσιθελικά να τους μάθουν ποιοι είναι και από πού κατάγονται. Οι αληθινοί μουσικολόγοι και χοροδιδάσκαλοι και εθνολόγοι περιορίζονται στην καταγραφή προσπαθώντας να παρεμβάλλονται κατά το δυνατόν λιγότερο. Και δεν προσπαθούν να διδάξουν τους φορείς, αλλά να διδαχτούν για να μπορέσουν να καταγράψουν καλύτερα. Μετά συστηματοποιούν τα καταγεγραμμένα και τα εξηγούν θεωρητικώς, μέσα στον δικό τους παραδοσιακό χώρο, τον πανεπιστημιακό. Στο αλώνι καθηγητές πανεπιστημίου είναι το κλαρίνο, η τσαμπούνα, ο ζουρνάς, παλαιότερα το σουραύλι και ο αυλός. Την επαύριον δεν την ξέρω.
13 Μάϊος 2009 10:31 μμ



ΠΕΤΕΦΡΗΣ είπε...

Μπερεκετίσσιμε, σωστά. Στην πράξη όμως έχουμε τομές. Και εξέλιξη που δεν αφέθηκε στους φυσικούς της εκφραστές. Καλύτερα, οι φυσικοί της εκφραστές άλλαξαν με τον καιρό άποψη γιά την παράδοση.

Ας το δούμε ανάποδα.

Αρχικά, δεν πιστεύω λέξη τσακιστή γιά την ζείδωρο δύναμη "του λαού" να δημιουργεί έργα τέχνης, των γραμμάτων και των τεχνων ,εννοώ. Το έργο τέχνης προαπαιτεί το ειδικό μάτι που θα διαθέτει το σχετικό σκάνερ. Κι αυτό το μάτι μερικές φορές είναι του αναλυτή και του ερευνητή, συχνά είναι "συνθετικό" και ο φορέας του, συνήθως δάσκαλος οραματιστής ή και παπαδάσκαλος με εθνικώς ορθές απόψεις, δεν κολλάνε στην αποσιώπηση ή στο κρύψιμο μερικών λεπτομερειών.

Ενας "λόγιος" έχει διαβάσει γιά την αρχαιότητα. Βρίσκεται σε ένα περιβάλλον όπου οι κάτοικοι σκώνουν τα χέρια όλοι μαζί, επιχειρώντας μιά πετεγολέτσα ή κοροιδεύοντας κάποιον σε ένα αποκριάτικο έθιμο. Επίσης, λένε "ουουουο" γιουχάροντας μέσα στο γέλιο. Ο Λόγιος θυμάται αμέσως το αρχαίον "ιου ιου πύπαξ" και αναθυμάται ότι ένα παρόμοιο ομαδικό σήκωμα χεριών υπάρχει στο τάδε αγγείο, ή απλως βρίσκει το θέαμα "κοντά στις αρχέγονες ρίζες".Επίτηδης βάζω πλασματικά παραδείγματα, γιά να μη καταντήσωμεν περιπτωσιολόγοι.

Εκτοτε, οι λόγιοι εξελίσσονται και μαζί τους και η πρόσληψη της παράδοσης.Σημασία έχει ότι το 40% των νεοελλήνων ακούει ασμένως πεποιημένα νεοδημοτικά, που φτιάχτηκαν παρόμοια με τα "αυθεντικά", αλλά επειδή τα ήφτιαξαν κονιτοπουλαίοι και άλλοι τρέχοντες και αγοραίοι, θεωρούνται ότι καταπατούν την παράδοσιν που(ω της εκπληξεως!) διαθέτει και "ιερά" στοιχεία.

Έτσι και δούμε την παράδοσι ως ιερά αντικείμενα, το γαμήσαμε το μαγαζείον.

Σκόρπια ήταν Μπελίσιμε,και ελπίζω να έχουν το έστω βωβόν ναιναιναί σου...
14 Μάϊος 2009 6:05 πμ



γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

πεποιημένα νεοδημοτικά

Πετεφρίσιμε, θα συμφωνήσουμε.

Δημοτικό είναι κάθε τραγούδι που γίνεται αποδεκτό ως δημοτικό. Παλαιότερα, προ της δισκογραφίας, ο συνθέτης και ο ποιητής του δημοτικού τραγουδιού έμενε ανώνυμος. Και σχεδόν ταυτίστηκε η ανώνυμη δημιουργία με τη δημοτική ποίηση. Ωστόσο, κάθε εποχή είχε μαζί με τα παλιά και τα νέα της δημοτικά τραγούδια. Οι στρώσεις είναι διακριτές. Είναι σαφές ότι η δημιουργία είναι ακατάπαυστη, και μάλιστα αποτυπώνεται σ’ αυτή κάθε φορά είτε μέσω της φόρμας, είτε δια του ύφους και της θεματολογίας, ένας διαφορετικός τύπος δημιουργού. Κάποιες φόρμες παραπέμπουν σε λόγια ποίηση, όπως αυτές των μακροσκελών τραγουδιών που θυμίζουν χρονογραφίες, ή άλλων που φέρνουν σε παλατινή ανθολογία. Κυρίως όμως η μουσική είναι αυτή που αναδεικνύει άλλοτε αρχέγονα στοιχεία, άλλοτε μόδες που πέρασαν, άλλοτε υπαίθρια απλότητα και άλλοτε ανακτορικό αραβούργημα. Η ύπαρξη δημιουργού με την έννοια του ενός φυσικού προσώπου είναι επίσης διακριτή τις περισσότερες φορές. Μπορούμε να φανταστούμε ένα τραγούδι της δουλειάς να δημιουργείται ομαδικά. Αλλά ένα λυρικής ατμόσφαιρας δημοτικό τραγούδι προϋποθέτει έναν φυσικό δημιουργό.

Επανέρχομαι στην ανωνυμία των δημιουργών του δημοτικού τραγουδιού. Μετά τη δισκογραφία έγινε το εξής: πολλά από τα παλαιά δημοτικά τραγούδια πέρασαν στο όνομα εκτελεστών που δισκογραφούσαν, αρχικά για τη δόξα, μετέπειτα και για την είσπραξη δικαιωμάτων. Εξ ου και σχεδόν όλο το τραγούδι του Αιγαίου είναι δηλωμένο στην ΑΕΠΙ ως συνθέσεις. Ακολούθως, πολλά νεότευκτα τραγούδια, του τύπου «Θα με πάρεις θα σε πάρω και θα φύγουμε στην Πάρο» διατηρώντας το ρυθμικό-χορευτικό πλαίσιο, καθώς και όλο το ντάρι-ντάρι πέρασαν στο ρεπερτόριο του πανηγυριού, έχοντας συνθέτη και στιχουργό. Εφόσον πέρασαν στο χορό, είτε τα πούμε νεοδημοτικά, είτε δημώδη, είτε δημοτικοφανή, δεν παύουν να λειτουργούν ως δημοτικά.

Περί της στάσεως του λογίου επίσης συμφωνώ. Πολλές φορές αρέσκεται μέχρι ηδονής να φτάνει από το «ιοουε» στις παραστάσεις των αγγείων, αλλά όταν ερμηνεύει το μύθο του Διονύσου που έρχεται καβάλα στη λεοπάρδαλη εξ ανατολών, δεν μπορεί πάντα να φτάσει με τη φαντασία του να ακούσει και τις αντιδράσεις των πιο συντηρητικών που ανθίστανται στο νεοεισερχόμενο. Οπότε, ας θεωρήσουμε ότι το δημοτικό τραγούδι είναι μια ιδιαίτερα ρευστή έννοια, τόσο ρευστή που μπορούμε σε κάποια κατηγορία του να αναγράψουμε και την ποπ κουλτούρα. Διότι τα κοριτσάκια που από τη μια χορεύουν μπάλο στα πανηγύρια και απ’ την άλλη σκίζουνε τα ρούχα τους όταν βλέπουν το Ρουβά, τ’ αγοράκια που από τη μια γίνονται σε μια βραδια πανηγυριού βαρείς ζεϊμπέκοι και την άλλη μέρα το πρωί περιμένουν να τους πάει η μαμά τους το αυγουλάκι οραματιζόμενα να γίνουνε άμποτες στελέχη, ή θα τα δούμε ως μεταλλαγμένα, ή θα τα δούμε καθένα ως ενιαίο πρόσωπο που κινείται από τα ορμέμφυτα μες στην εποχή του.
14 Μάϊος 2009 9:58 πμ



Το βίντεο χάρη στην Marilyn Papachatzidimitropoulos, στο Facebook.
Οι φωτογραφίες μάλλον από το Vintage Photo

Οι εικόνες μεγεθύνονται αν κλικάρεις επάνω τους.


*

bonus: Ακριβώς από κάτω ο Σραόσα σημειώνει:
Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ότι το ελληνικό χάλι είναι πιο σύνθετο και πιο οξύ επειδή δεν μπορούμε ή δε θέλουμε να αναγνωρίσουμε ακριβώς ότι η ελληνική περίπτωση εντάσσεται σε ένα περικείμενο γεωπολιτικό, ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό. Ότι δεν είμαστε υπερμοναδικοί, ανάδελφοι, ανεπανάληπτοι και υπέροχα μόνοι. Ότι όσα συμβαίνουν εδώ συμβαίνουν αλλού και έχουνε ξανασυμβεί, και εδώ και αλλού.


*

Extra bonus

*

Sraosha: Με το ξυράφι του Όκκαμ



Έζησα για μια εξαετία στην Αγγλία. Κι όταν λέω 'Αγγλία', εννοώ αυτό που οι κάτοικοί της αποκαλούνε 'Middle England': όχι στους θύλακες, γεωγραφικούς, κοινωνικούς και ψυχολογικούς, όπου οι Έλληνες φοιτητές εγκλείονται αγεληδόν κατά το λαμπρό στάδιο των σπουδών τους 'στο εξωτερικό'. Ψήφιζα στις ευρωεκλογές και στις δημοτικές εκλογές. Ψώνιζα βραβευμένα εγγλέζικα λουκάνικα στον Allen & Son. Η κυρία πιο πάνω μας έδινε σέσκουλα από τον μπαξέ της (το allotment) για να φτιάξουμε χορτόπιτα. Και τα λοιπά.

Εκεί χώνεψα ότι κάθε λαός κουβαλάει και τη μαλακία του, η οποία όμως συνήθως δεν είναι πρωτότυπη. Λ.χ. των Εγγλέζων λέγεται σεμνή προγονοπληξία και αντιευρωπαϊσμός. Επίσης εκεί συνειδητοποίησα ότι όσα αποκαλούμε η 'ελληνική νόσος', η 'κατάρα της φυλής', η 'Ψωροκώσταινα', η 'νεοελληνική μιζέρια' κτλ. είναι κατά μεγάλο μέρος πανευρωπαϊκές (αν όχι πανανθρώπινες) παθήσεις με σχεδόν φολκλορικά, όχι ουσιαστικά, κατά τόπους χαρακτηριστικά. Μόνον το νεοελληνικό σύμπλεγμα "αλαζονία, αγένεια και τζάμπα μαγκιά" μού φαίνεται να αποτελεί μέρος του 'εθνικού χαρακτήρα' μας, αλλά και πάλι η διαφορά (αν υπάρχει) με το ιταλικό ή το γαλλικό ή το βαλκανικό αντίστοιχο σύμπλεγμα μάλλον είναι ποσοτική, όχι ποιοτική.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν, ας πούμε, βίωμά μου: όπως είπα και πριν δυο βδομάδες, ένας μικρομεσαίος ευρωπαϊκός λαός σε μια μικρομεσαία ευρωπαϊκή χώρα είμαστε. Πρόκειται για πράγματα που έχω ζήσει κι έχω ενστερνιστεί. Κι όμως.

Κι όμως τι; Κι όμως όταν διαβάζω περιγραφές, συνήθως όλο γκρίνια και καταστροφολογία, του νεοελληνικού πολτού, αναγνωρίζω κάτι μοναδικό και διαισθάνομαι κάτι μοναδικά δυσάρεστο. Όταν, λ.χ., ωρύεται ο Γεωργελές εδώ κι εδώ δε λέω, όπως μ' αλλους κι άλλους, "α, εκτός πραγματικότητας" ή "κουβέντες του καφενέ" ή "μα τι λέει μωρέ πάλι". Ίσα-ίσα. Οι αντιδράσεις μου είναι ανάλογες με εκείνες που μου είχε δημιουργήσει ένα κείμενο του Ξυδάκη, αν και όχι τόσο έντονες: αναγνωρίζω αυτά που νιώθω, αυτά που μου λένε που κατά καιρούς, αυτά που βλέπω και ζω στην Ελλάδα.

Παρά λοιπόν όσα ξέρω κι όσα έχω ζήσει, το ελληνικό χάλι μου φαίνεται και πιο σύνθετο και πιο οξύ και -- τελικά -- πιο απελπιστικό. Μπορεί και να 'ναι επειδή με αφορά περισσότερο ο κομφορμισμός του Έλληνα παρά του Ελβετού. Μπορεί και γιατί την αιματηρή πρόσφατη ιστορία μας τρώω στη μάπα, όχι αυτή των Γάλλων ή των Ισπανών. Μπορεί κι επειδή πληρώνω φόρους στο κράτος του Μίστερ Νιντέντο κι όχι στη μαφιοκρατία του γλοιώδους Πάπι.

Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ότι το ελληνικό χάλι είναι πιο σύνθετο και πιο οξύ επειδή δεν μπορούμε ή δε θέλουμε να αναγνωρίσουμε ακριβώς ότι η ελληνική περίπτωση εντάσσεται σε ένα περικείμενο γεωπολιτικό, ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό. Ότι δεν είμαστε υπερμοναδικοί, ανάδελφοι, ανεπανάληπτοι και υπέροχα μόνοι. Ότι όσα συμβαίνουν εδώ συμβαίνουν αλλού και έχουνε ξανασυμβεί, και εδώ και αλλού.

12/5/09

Πετεφρής:Υλικό γιά παντούμ

Είχε ένα εξόγκωμα στο κεφάλι δεν το καταλάβαινες ώσπου κατέτρυχες την φράντζα της, πήγαινες να την αγγίξεις και βαρούσε η παλάμη στο κόκκαλο. Ενα μέτωπο δελφινιού.Από τα δικά της χέρια είχα δραπετεύσει. Εξόν ένα ψιχαλιστό ψιθύρισμα,που πιθανόν να της το είχε υποδείξει ξαδέρφη με περπατημένα γούστα, όλα της, ο τρόπος που κοίταζε, ο τραγικός μορφασμός της όταν δεν καταλάβαινε τι της έλεγες και δεν καταλάβαινε συχνά,ήταν πειστικοί μάρτυρες πως είχα δεχτεί την μυροβολιά ενός τοτεμ ενδεδυμένου γυναικί καλσόνες. Γυναικί καλσόνα είναι νεολογισμός, μη πσάχνετε στις ορολογίες.

Κύλησαν χρόνια. Οχι πολλα.Και φάνηκε πρώτα η εικόνα της, μετά η ίδια η λεγάμενη. Πρίν ποθήσω το παραμικρό από την κακοτυχία της, την φαντάστηκα με έξεργη σάρκα, σαν του Ματίς και σαν του Ντεραίν τις φοβούσες με το ρούχο χτισμένο πάνω στα χέρια τους ,γυμνές κατά το λοιπόν, την φαντάστηκα να στέκει σε ένα πανύψηλο μακρυνάρι από ψημμένο τούβλο και ζευκτά από κοιλοδοκό βαμμένη πράσινη κυπαρισιά, μόνον φεγγίτες και μιά γκαραζόπορτα διπλή ανοιχτή. Ηταν, λεει, το σπίτι που έχτισα γιά τους δυό μας.Δεν είχε έπιπλα αλλα πάμπολλα υφάσματα πάνω στο βιομηχανικό ποντικί δάπεδο, σε ποικίλα άσεμνα συμπλέγματα.Ολα παρέπεμπαν σε κάτι φοβερά γαμήσια, που πάντως άλλοι ενασκούσαν. Εμείς, είμεσθεν και είμεθα και έμελλε να ακκιζόμεθα εναγγιζόμενοι ώσπερ οι δεκοχτούρες στον κλύδωνα των κληδόνων.Σταις λέξεις, και μόνον σε αυτές. Στον στενό χώρο μεταξύ του εγάμουνε και του γαμιόσαντε.
Κι άλλα πέντε ξεχασμένος από σένανε καλέ, γιά παρηγοριά οι μάγκες μου πατούσαν αργελέ.Ετζι θα ήθελα,αλλα δεν ήμανε ποτέ με τους έτζι, ήμουνα με τους κοκορέτζι. Σταις λέξεις ήναι η ορφάνια, και ο απέναντι λόφος γεμάτος παραλογαίς της ορθογραφίας. Μη! χάνω την γυναίκα που έβλεπα, την χάνω όχι από αντεραστή ή από θλάση, την χάνω μέσα σε έναν ορυμαγδό λέξεων,κλίσεων και ενός κεντήματος που άκουσα να λέγουν κοπανέλι.

10/5/09

kukuzelis: Αναλυτικά:

Βρήκα το πρωί τυχαία ολόκληρη την παράσταση της Πίνα Μπάους (γεννήθηκε το 1940) "Kontakthof mit Damen und Herren ab 65" (πρώτες παραστάσεις το 2000) τίτλος που πρέπει να σημαίνει "Επαφές (;) μεταξύ κυριών και κυρίων άνω των 65". Να ένα απόσπασμα:



Μάζεψα τα κομμάτια της παράστασης (εύκολο ήταν) και έφτιαξα μια πλέιλιστ, να διευκολύνω τους φίλους.

Κοίταξα επιμελώς να βρω ένα απόσπασμα, περί γηρατειών κατά προτίμηση, από το βιβλίο του Λορεντζάτου (το βιβλίο που διαβάζω αυτές τις μέρες), να το κοτσάρω στα βίντεο, να μη μπουν σκέτα στο μπλογκ και στεναχωρηθεί ο Μπερεκέτης. Το βιβλίο είναι τα Collectanea (βιβλίο που συζητιέται αυτές τις μέρες) .

*

Αλλά τα πράγματα μού ήλθαν αλλιώς. Ξεφυλλίζοντας, κόλλησε το μάτι μου στη σελίδα 572 (καταγραφή 970). Γράφει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος:

"[...] θυμάμαι μια παλαιότερη ιστορία σχετική με τη μεγάλη [...] ποιήτρια [Emily Dickinson]. Το μαγικό ποίημα 258 της συλλογής της:

There's a certain slant of light,
Winter's afternoons --

πώς να τ' αγγίξεις; [συνεχίζει ο Λ.] Το είχα ξεκινήσει, μια φορά (και έναν καιρό), στα ελληνικά:

Απομεσήμερου χειμώνες,
Το φως σε μια ορισμένη κλίση --

μια καλή αρχή (δοκιμάζοντας να ζυγώσω τα μάγεμα), όμως σταμάτησα εκεί. Ψέμματα προχώρησα [...]"

Το διάβασα και θυμήθηκα (πάλι) τους στίχους του Σαββόπουλου;

Το φως στις δέκα το πρωί έρχεται όλο πλάγιο
εκεί που ήταν οι χείμαρροι και ξαναζωγραφίζει
τους κήπους [...]

Στην ίδια καταγραφή, λίγο παρακάτω, μεταφράζει ο Λορεντζάτος:

"Σαν έρχεται [το φως σε μια ορισμένη κλίση] όλα γύρω ακούν--
Των ίσκιων κόβεται η ανάσα --
Σα φεύγει..."

Ενώ ο Σαββόπουλος τραγουδάει:

Κι όμως, αυτό το πλάγιο φως μια μέρα θα φωτίσει
την πιο απόκοσμη ερημιά. [...]

Ποιητικός συντονισμός ή όχι;

*

Μετά μου βγήκε η πίστη ίσαμε να βρω και πάλι ένα παλιό κείμενο του Πετεφρή:
Τελειώσαμε: όχι. Από τις παράπλευρες απώλειες του σφαχτού [ποιήματος] υπάρχουν στίλβοντα κοκκαλάκια, κάτι πέτσες, κάτι χρηστικά. [...] ποίησον ένα δικό σου στιχηρό. Μη προδώσεις την προέλευση, κάηκες!

*
Οι στίχοι του Σαββόπουλου.
Το ποίημα της Ντίκινσον.

*
ΥΓ για τους ηλίθιους: Όχι, δεν κατηγορώ τον Σαββόπουλο για λογοκλοπή. Αυτά είναι ασκήσεις ανάγνωσης.
*

5/5/09

Πετεφρής: Η αντεπανάσταση

οσοι έχουμε ελαττώματα είμαστε αντεπαναστάτες (ΠΘ 68)




Στην επανάσταση φορτώνουμε κυρίως την παροδικότητά της.
Αλλα η αντεπανάσταση έχει ξεκινήσει. Και θριαμβεύει.
Η αντεπανάσταση χρειάζεται την ομόθυμη υποστήριξη των πολλών.
Οι δικτατορίες είναι ντεμοντέ και πανάκριβες. Ολέθριες επικοινωνιακά.
Οι αντεπαναστάσεις είναι μελό,δημιουργούν πάθη και συγκινήσεις και το πιό σπουδαίο:
δεν απαιτουν καμία επανάσταση.

3/5/09

Πετεφρής:Οι κόρες των δακρύων μας

O ποιητής Μίμης Σουλιώτης με την πρωτεγγόνα του, μελλοντικώς Βασιλική,(να ιδείτε που θα την λένε Βεύη) και το ύφος που συχνά έχει οδηγήσει στην έκφραση παπουτσί γραβάτες, διότι ο άνθρωπος αυτός, όταν χαίρεται ,καθίσταται αμείλικτος(="μου έχει τύχει να αδειάσω πλάβα μη κινδυνεψουμε"). Η μικρή εντοπιοπούλα κρατά τον τατά της υπό πληρη έλεγχο.
Απεναντίας ο Σβάρτσιχ ,μόλις κράτησε την μετεγγόνα του, μικρή Ολλαντέζα κυριολεκτικά, στην αγκάλη, έχει μόλις παύσει να κλαίει από συγκίνηση και μάρτυρας μου η ερυθρωπή μύτη και οι σακούλες των ομματιών. Την κόρη θα την βγάλουν μάλλον Μαγιαλού, κι αυτό το τεκμαίρω από το όνομα του jpg.

Βεύη του γιαλού,
κόρη μαγιαλού
ασε με αλλού
δάκρυ του σαλού



1/5/09

μπερεκέτης: ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΜΠΟΛΕΡΟ

εξ αφορμής των σχολίων αυτού

Εμένα,
με φτιάχνει ο τυπάκος που θα δείτε.
Ούτε πρωτομαγιάτικες αρσακειάδες,
μήτε πλάναι χορεύτριαι ιρλανδαί φολκλορικαί,
ουδέ αυτή αύτη η θεία Πλισέτσκαγια -
λεπτοειδείς υπάρξεις του αιθέρος....

Ιδού, η σαρκώδης ύλη των εμπνεύσεων.
Στο πρόσωπό του ζωγραφίζεται
της σύνθεσης το καταγώγιον.

Όταν υμνείται το όλον,
το μερικόν συνδοξάζεται.
(Ποτέ αντιστρόφως).

Μάθετε όμως την πέτρα της μουσικής.
Την γλάστρα της τέχνης της βασιλικής.
Αν μάλιστα αποφασίσει να απεργήσει
με ανεβάζει στον 7ο ουρανό....

το φιλμ LE BATTEUR DU BOLERO είναι του Patrice Leconte και είναι τομογραφία


Το φίλμ δεν απαιτεί υπότιτλους. Κάποτε κυκλοφορούσε στο YOU TUBE χωρίς αυτούς. Δυστυχώς, κάποιος θέλησε να προσθέσει τα σχόλιά του για να αστειευτεί επί του αστείου. Κυκλοφορούν στο YOU TUBE πιο μικρά αποσπάσματα του όλου φιλμ, χωρίς τους υπότιτλους να σε αποσπούν, αλλά χάνεται σ' αυτά η μαγεία του συνολικού γυρίσματος. Οπότε συμβιβάστηκα με αυτό που βρήκα πιο πρόσφορο στην θεωρία από τα υπάρχοντα.

και ένα σχόλιο του Sraosha

Χοιροβοσκός: Με τι φτιάχνεται ο Κουκουζέλης.



Χμμ. Χοιροβοσκέ και Μπερεκέτη, πρέπει να σας πω ότι η ακινησία του άνω μέρους του σώματος (δηλαδή η δυνατότητα να κουνηθεί ελεύθερα, όπως αυτό νομίζει) με φτιάχνει.


Όχι εγώ Κύριε, αυτός ο Βεελζεβούλ, ο Velkukuzelis. Αυτός μου βάζει αντινομικές ιδέες. Βεβαίως δεν είμαστε για κέλτικους χορούς και τριφύλλια. Ολυμπιακάρες είμαστε, con mucho gusto, und γούστα!

kukuzelis: Καλό μήνα.

*

"Blogs: Ο πληθυντικός που σκοτώνει" ήταν ο τίτλος που εμφανίστηκε στον Google reader. Ο τίτλος ανώνυμος. Θαυμάσια, σκέφτηκα, συμφωνώντας εκ προοιμίου, με όποιον τον έγραψε. Και έκανα κλικ...

Αν κλικάρεις την εικόνα θα δεις αυτό που είδα κι εγώ.



...δηλαδή τίποτα!

Φαίνεται ότι το σάιτ, όπου βρίσκεται το ποστ, ανασχεδιάστηκε και χάθηκαν όλες οι παλιές διευθύνσεις καταχωρήσεων των συνεργατών του. Το ίδιο είχε συμβεί και παλιότερα μετά τον ανασχεδιασμό των Νέων (major catastrophe).

Δεν καταλαβαίνουν, όσες επιχειρήσεις θέλουν να έχουν παρουσία στο ίντερνετ, ότι οι παλιές τους διευθύνσεις είναι μέρος του κεφαλαίου τους; Ούτε ότι χρειάζονται ένα RSS feed της προκοπής;[RSS feed της προκοπής, δηλαδή ένα feed που να δίνει όνομα συντάκτη και δυο λόγια, έστω, από την καταχώρηση...]

Αν και άσχετος με τα τεχνικά, τα παραπάνω μου φαίνονται αυτονόητα.

Τέλος πάντων... Είναι αλήθεια ότι απογοητεύτηκα λίγο όταν βρήκα τελικά το ποστ που έψαχνα (αλλά γι αυτό φταίω εγώ).

*

ΥΓ. Η διεύθυνση από http://www.homefood.gr/contributions/contribution.asp?id=6&cat=2&text=511
είχε γίνει http://www.homefood.gr/blogs/blog.asp?cat=2&id=6&txt=511


*