το τέλος

Βλέποντας τις φωτογραφίες στο πόστ του Abravanel, θυμήθηκα το τέλος του διηγήματος "Σαμπεθάι Καμπιλής" του Δ. Χατζή (από τη συλλογή "Το τέλος της μικρής μας πόλης"):


"Όταν ακούστηκαν οι Γερμανοί και κατέβαιναν στην Ελλάδα, άρχισε και στη μικρή κοινότητα των εβραίων αυτής της πόλης [εννοεί τα Γιάννενα] ο μεγάλος τρόμος. Όλοι ξεπουλούσαν, άλλοι φκιάχνανε λίρες, όλοι φώναζαν να σκορπίσουν και να κρυφτούνε μέσα στους ρωμιούς. Η κοινότητα τρανταζόταν ολόκληρη, ακόμα λίγο και θ' άρχιζε το σωτήριο σκόρπισμα.

Δεμένους με τα χίλια σκοινιά του, δίβουλους και τρομαγμένους ο Σαμπεθάι Καμπυλής τους κράτησε κει, με χίλιους τρόπους, με μηχανές κ' ελπίδες και με φοβερίσματα, να μη σκορπίσουν μονάχα, να μη του φύγουν. Και τους προφτάσαν, εκεί. Και τους πήραν όλους και τον κουφό το χαχάμη και τις γριές και τους γέρους και κείνους που θέλανε να δουλέψουνε το Σάββατο και τους άλλους όλους που δεν πιάνανε τη φωτιά και τα μικρά τα παιδιά τους με τα σπυριά και του Σαμπεθάι Καμπυλή τα παιδιά και το Σιέμο και τον ίδιον τον Σαμπεθάι Καμπυλή. Και χάθηκαν όλοι -τέσσερεις χιλιάδες ψυχές, έξω από κείνους τους λιγοστούς, τους μετρημένους στα δάχτυλα- που δεν θέλησαν ν' ακούσουν τον Σαμπεθάι Καμπιλή και τα σπάσανε τα σκοινιά του και φύγανε, κρύφτηκαν μες στους ρωμιούς ή πήγανε στο βουνό που τους φώναζαν οι εαμίτες.

Μέσα σε λίγες ώρες η κοινότητα των εβραίων βούλιαξε ακέρια. Με τη Συναγωγή της, τα μαγαζιά της, τους παράδες τους μαζωμένους πεντάρα-πεντάρα. Δεν έμεινε τίποτα. Η μικρή μας πόλη με πιασμένη την ανάσα άκουσε το σπαραγμό και το θρήνο που υψώθηκε από τα οβρέικα. Είταν ο ύστατος θρίαμβος του Σαμπεθάι Καμπιλή.

***

Ποιος ήταν ο Σαμπεθάι Καμπυλής; "Είταν δηλαδή ο Σαμπεθάι Καμπυλής ένα σοβαρό, υπεύθυνο και σίγουρο πρόσωπο μέσα στην ιεραρχία της πατροπαράδοτης τάξης σ' αυτή την πόλη. Και μόνιμο."

Ο Σιέμος ήταν ο αδελφός του Σαμπεθάι Καμπυλή.

***
Το διήγημα είναι ένα από τα ωραιότερα που έχω διαβάσει.
***
μια προσθήκη:


*
Δεν αποκλείεται να μπορέσεις δεις ολόκληρη την εκπομπή απ όπου το αποπάνω βίντεο (εγώ δεν τα κατάφερα, το κείμενο όμως το διάβασα: "Οι Γερμανοί θεωρούν ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση αξίζει να φωτογραφηθεί. Αναθέτουν τη φωτογράφηση στο τμήμα προπαγάνδας του στρατού. Στις φωτογραφίες αυτές αποτυπώνεται με τραγικό τρόπο η αρχή της Οδύσσειας των Εβραίων των Ιωαννίνων προς το 'Αουσβιτς.").
*
*