17/12/09

το τέλος

Βλέποντας τις φωτογραφίες στο πόστ του Abravanel, θυμήθηκα το τέλος του διηγήματος "Σαμπεθάι Καμπιλής" του Δ. Χατζή (από τη συλλογή "Το τέλος της μικρής μας πόλης"):


"Όταν ακούστηκαν οι Γερμανοί και κατέβαιναν στην Ελλάδα, άρχισε και στη μικρή κοινότητα των εβραίων αυτής της πόλης [εννοεί τα Γιάννενα] ο μεγάλος τρόμος. Όλοι ξεπουλούσαν, άλλοι φκιάχνανε λίρες, όλοι φώναζαν να σκορπίσουν και να κρυφτούνε μέσα στους ρωμιούς. Η κοινότητα τρανταζόταν ολόκληρη, ακόμα λίγο και θ' άρχιζε το σωτήριο σκόρπισμα.

Δεμένους με τα χίλια σκοινιά του, δίβουλους και τρομαγμένους ο Σαμπεθάι Καμπυλής τους κράτησε κει, με χίλιους τρόπους, με μηχανές κ' ελπίδες και με φοβερίσματα, να μη σκορπίσουν μονάχα, να μη του φύγουν. Και τους προφτάσαν, εκεί. Και τους πήραν όλους και τον κουφό το χαχάμη και τις γριές και τους γέρους και κείνους που θέλανε να δουλέψουνε το Σάββατο και τους άλλους όλους που δεν πιάνανε τη φωτιά και τα μικρά τα παιδιά τους με τα σπυριά και του Σαμπεθάι Καμπυλή τα παιδιά και το Σιέμο και τον ίδιον τον Σαμπεθάι Καμπυλή. Και χάθηκαν όλοι -τέσσερεις χιλιάδες ψυχές, έξω από κείνους τους λιγοστούς, τους μετρημένους στα δάχτυλα- που δεν θέλησαν ν' ακούσουν τον Σαμπεθάι Καμπιλή και τα σπάσανε τα σκοινιά του και φύγανε, κρύφτηκαν μες στους ρωμιούς ή πήγανε στο βουνό που τους φώναζαν οι εαμίτες.

Μέσα σε λίγες ώρες η κοινότητα των εβραίων βούλιαξε ακέρια. Με τη Συναγωγή της, τα μαγαζιά της, τους παράδες τους μαζωμένους πεντάρα-πεντάρα. Δεν έμεινε τίποτα. Η μικρή μας πόλη με πιασμένη την ανάσα άκουσε το σπαραγμό και το θρήνο που υψώθηκε από τα οβρέικα. Είταν ο ύστατος θρίαμβος του Σαμπεθάι Καμπιλή.

***

Ποιος ήταν ο Σαμπεθάι Καμπυλής; "Είταν δηλαδή ο Σαμπεθάι Καμπυλής ένα σοβαρό, υπεύθυνο και σίγουρο πρόσωπο μέσα στην ιεραρχία της πατροπαράδοτης τάξης σ' αυτή την πόλη. Και μόνιμο."

Ο Σιέμος ήταν ο αδελφός του Σαμπεθάι Καμπυλή.

***
Το διήγημα είναι ένα από τα ωραιότερα που έχω διαβάσει.
***
μια προσθήκη:


*
Δεν αποκλείεται να μπορέσεις δεις ολόκληρη την εκπομπή απ όπου το αποπάνω βίντεο (εγώ δεν τα κατάφερα, το κείμενο όμως το διάβασα: "Οι Γερμανοί θεωρούν ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση αξίζει να φωτογραφηθεί. Αναθέτουν τη φωτογράφηση στο τμήμα προπαγάνδας του στρατού. Στις φωτογραφίες αυτές αποτυπώνεται με τραγικό τρόπο η αρχή της Οδύσσειας των Εβραίων των Ιωαννίνων προς το 'Αουσβιτς.").
*
*

23 σχόλια:

Γεώργιος Χοιροβοσκός είπε...

Ο Χατζής θα μ' άρεσε και μόνο για την σιωπή που ήξερε να κρατά. Απο ευγένεια έγραψε κάπου ο Λορεντζάτος.

Και για το πώς απ' τον Ε.Λ.Α.Σ έφτασε να σπουδάζει Βυζαντινή Ιστορία, φεύγοντας στα βουνά πέρα απο τους Σαμπεθάη Καμπιλήδες.

Και για χιλιάδες άλλα μικρά και άγνωστα. Και φυσικά για την ρετσινιά της δειλίας που του κόλλαγε ο εμπαθέστατος Σαμπεθαή Καμπιλής.

Κουκουζέλη μ' αρέσεις γιατί είσαι τόσο σκληρός που όταν φτύνεις, φτύνεις λουλούδια.

akindynos είπε...

Το βίντεο του σκάι θα έπρεπε να είναι στη διεύθυνση http://download.skai.gr/200801/video/FAKebraio290108i.flv

Αλλά δεν είναι. Σκέφτηκα μήπως έγινε κάποιο λάθος και η διεύθυνση είναι http://download.skai.gr/200801/video/FAKebraioi290108.flv

Πάλι τζίφος όμως.

Stazybο Hοrn είπε...

Συστηματική ονοματοδοσία δεν υπάρχει, στο http://download.skai.gr/200801/video/FAKebraio290108i.flv προφανώς το τελικό i είναι σε λάθος θέση, λογικά, ήταν στο FAKebraioi290108.flv, δοκίμασα διάφορες παραλλαγές, αλλά τζίφος.

Το ίδιο όμως συμβαίνει και με άλλα αρχεία της των φακέλων της ίδιας εποχής 07-08. Τα λινκ είναι τζούφια...

Ανώνυμος είπε...

Συγχαρητήρια. Μου άρεσε πολύ ΄΄Το τέλος΄΄. Και με την ευκαιρία: Έχει μελετηθεί το θέμα της αντιμετώπισης των εκτοπισμών των Ελλήνων Εβραίων από τις αντιστασιακές οργανώσεις, αν τους βοήθησαν ή αδιαφόρησαν, υπάρχουν σχετικές μελέτες και ποιές.
Για τους Εβραίους της Κέρκυρας και τη τύχη τους είναι ενιαφέρουσα η συνεισφορά του Βασίλη Μπούτου με το μυθιστόρημά του ΄΄Η συκοφαντία του αίματος΄΄
Και πάλι ευχαριστώ.

kukuzelis είπε...

Ευχαριστώ ω Ανώνυμε/νώνυμη.

Χοιροβοσκέ, με συμπαθείς και χαρακτηριστικό της συμπάθειας είναι η υπερβολή.

Akindynos, Stazybo Horn, ευτυχώς που έχω κι εσάς. Αν κάτι μπορεί να γίνει, θα το μάθω σίγουρα. Νοιώθω ασφάλεια όταν είστε κοντά.

begemot είπε...

ΕΚΠΟΜΠΗ 11 - Mαύρα ταμεία της SIEMENS - Bυζαντινά πιάτα - Εβραίοι Γιαννιώτες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί
(ολη η εκπομπή-αρχείο AVI-51m56s-512x384):

http://rapidshare.com/files/87765252/neoi_fakeloi_11.part1.rar
http://rapidshare.com/files/87775270/neoi_fakeloi_11.part2.rar
http://rapidshare.com/files/87736488/neoi_fakeloi_11.part3.rar
http://rapidshare.com/files/87743696/neoi_fakeloi_11.part4.rar
http://rapidshare.com/files/87751492/neoi_fakeloi_11.part5.rar
http://rapidshare.com/files/87755250/neoi_fakeloi_11.part6.rar

Το σωστό link για το video απο το ΣΚΑΙ:
http://download.skai.gr/FAKebraio290108i.flv (μόνο το απόσπασμα για τούς Γιαννιώτες-16m26s-470x284)

@Stazybo Horn: Για ολα τα video του ΣΚΑΙ:απλως http://download.skai.gr/ και browse στα αρχεία και υποφακέλους τους.

Ωραίο post, ωραιότατο το διήγημα, οι φωτογραφίες απλά συγκλονιστικές.

Stazybο Hοrn είπε...

@begemot: Έλα ρε συ, αποκλείεται. Μέχρι χτες δεν ήταν ανοιχτά όλα αυτά! Τα είχα δοκιμάσει επανειλημμένα. Πότε άνοιξαν;

Αλλά, κοίτα να δεις. Αν θυμόμουνα ότι στην αρχή του '08 ήταν πράγματι χύμα στο root η Ελληνοφρένεια, θα μπορούσα να είχα μαντέψει και το FAK...

akindynos είπε...

Φοβεροί τύποι στο Σκάι

Για την ιστορία, η απάντηση που παίρνει ο player όταν ρωτάει τον σέρβερ για το βίντεο.

Γουφ είπε...

εκσαιρετικό ποστ!!!!!!!!!!!!
καπτεν αργησες αλλά μεγαλουργησες

εκσαιρετικη και η ποιότης των σχολιογραφων.

και για σκεπσου οποία σύμπτωσις,μολις σημερα ακουσα στας ειδησεις οτι καποιοι κσεκολησαν και εκλεπσαν απο την πυλη του Αουσβιτς την γνωστην ταμπέλαν με το ΑΡΜΠΑΗΤΜΑΧΤΦΡΑΗΤ !!!

Τι να σημαινει αυτό άραγε....
Απορώ.-

begemot είπε...

@akindynos, Stazybo Horn:
Μάλλον εκεί στο ΣΚΑΙ είναι ξεχασιάρηδες....

Νίκος Σαραντάκος είπε...

Το κείμενο, εδώ:
http://www.sarantakos.com/kibwtos/sabetai1.html

kukuzelis είπε...

...κι εγώ καθόμουν κι αντέγραφα.

Από δω και μπρος, πρώτα στου Σαραντάκου :-)

Ευχαριστώ Νίκο.

*

kukuzelis είπε...

begemot, γεια. Θα κατεβάσω πράμα απ το μπλογκ σου.

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ είπε...

Πολύ, πολύ ωραίο.

kukuzelis είπε...

Α.Ζ., πολύ χαίρομαι που σου αρέσει. Φριχτές οι εικόνες, αλλά είμαι χαρούμενος που κατάφερα να "δω" το διήγημα του Χατζή.

abravanel είπε...

Λόγω υποχρεώσεων άργησα να το δω στον GReader αλλά θα μου επιτρέψτε να μην αγαπώ ιδιαίτερα το συγκεκριμένο δίηγημα.

Οπως έγραψε καλύτερα από εμένα η Φρ.Αμπατζοπούλου στο "Ο άλλος εν διωγμώ":
Ο Ελληνας "Εβραίος" ως λογοτεχνική κατασκευή σε έργο Ελληνα χριστιανού, παράγει τις σημασίες και την ομοιογένεια του έργου στην βάση των μύθων αναφοράς του δεύτερου, είναι δηλαδή ο "Εβραίος" σύμφωνα με τις παραστάσεις ενός ελλήνος χριστιανού. Ο "Εβραίος" κατασκευάζεται ως διαφορετικός του Ελληνα. Αλλιώς, δεν γίνεται "Εβραίος", ούτε τίτλος διηγήματος.

Οσο για το αν υπάρχουν μελέτες για τον εκτοπισμό στην Πολωνία και τις αντιστασιακές ομάδες δεν υπάρχει τίποτα. Μόνο ορισμένες διαπιστώσεις στο περιθώριο άλλων ερευνών, όπως η απουσία όποιας αναφοράς στον αντιστασιακό τύπο.

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ είπε...

Abravanel, αυτό που γράφει η κα Αμπατζοπούλου ισχύει για κάθε Άλλο. Θυμηθείτε τον Έλιοτ που γράφει:

Mr. Eugenides, the Smyrna merchant
Unshaven, with a pocket full of currants

Ο Άλλος, πάντα.

kukuzelis είπε...

...μου είχε φανεί παράξενη η φράση "ή πήγανε στο βουνό που τους φώναζαν οι εαμίτες". Όχι την πρώτη φορά που διάβασα το διήγημα, τώρα που το αντέγραφα. Όταν έψαχνα όμως το ποστ, διάβασα κάπου ότι οι λίγοι που ξέφυγαν φυγαδεύτηκαν και με τη βοήθεια αντιστασιακών οργανώσεων (ίσως όχι του ΕΑΜ, άλλων;).

Αυτό που λες όμως για "απουσία όποιας αναφοράς στον αντιστασιακό τύπο" είναι σημαντικό.
*

kukuzelis είπε...

Ωστόσο δεν μου είναι σαφές ότι αναφέρεσαι σ' αυτή τη φράση του διηγήματος. Ελπίζω να μην παρεξήγησα.

kukuzelis είπε...

Ως προς τον Άλλο, νομίζω ότι ο κ. Ζενάκος έχει δίκιο (αλλά αυτό το ξέρετε ήδη).

Stazybο Hοrn είπε...

Το 1987, που επισκέφτηκα πρώτη φορά στο Άουσβιτς, απουσίαζε κάθε ξεχωριστή αναφορά σε Εβραίους και τσιγγάνους. Ήταν ενσωματωμένες στις επιμέρους κρατικές «εκθέσεις».

Το 2003, που ξαναπήγα, το Εβραϊκό κομμάτι του μουσείου ήταν αυτόνομο και το μεγαλύτερο.

e. είπε...

Τους φώναζαν όντως οι ΕΑΜίτες να βγούνε στο βουνό μαζί τους να σωθούν, όπως ξέρω από την οικογενειακή μου ιστορία - όχι στα Γιάννενα αλλά στη γειτονική Άρτα. Έτυχε μάλιστα να γνωρίσω και κάποιους από αυτούς που σώθηκαν έτσι και μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ. Έμεναν μάλιστα όλοι στο ίδιο χωριό που ήταν σχεδόν ελληνόφωνο. Το όνομά του μου διαφεύγει αυτή τη στιγμή αλλά θα ρωτήσω και θα επανέλθω.

abravanel είπε...

Αυτό που έγραψε ο σταζ έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία από ότι φαντάζεται κάποιος στην Ελλάδα - για την ακρίβεια οι εβραίοι, σύμφωνα με την κυρίαρχη κρατική ιδεολογία της εποχής, είχαν δολοφονηθεί ως "πολωνοί", "ούγγροι" ή "έλληνες" - ποτέ ως "χχχ εβραίοι".

Πάντως ναι, η πλειοψηφία όσων σώθηκαν ήταν χάρη στο ΕΑΜ, άσχετα αν εμπλέκονταν και άλλοι όπως στην περίπτωση των εβραίων της Κατερίνης. Οντως υπήρξαν περιπτώσεις όπου το ΕΑΜ δραστηριοποιήθηκε και κυρίως είναι οι περιπτώσεις της Αθήνας και του Βόλου, αλλά αρκεί να θυμόμαστε οτι υπήρχε τρομακτική διαφοροποίηση από πόλη σε πόλη.

Το βιβλίο δεν το συμπαθώ γιατί αντανακλά, υπερβολικά έντονα, την προσπάθεια να βγει ένα δίδαγμα από την ιστορία. Ισως την εποχή της συγγραφής του να είχε νόημα αλλά σήμερα περισσότερο μου φαίνεται σαν μια καλόπιστη προσπάθεια πατροναρίσματος.