Ο Μητώσης και η Μυτώση

Ενα τζιπ ανηφορίζει την 19η Ιουνίου 1949 την μοναδικη άσφαλτο των Γιαννιτσών. Ο φωτογράφος το σημαδεύει ψηλότερα από την μόνη διασταύρωση με άλλον δρόμο που υπάρχει από την πλατεία Μάγγου κι έως το Χαζνέ.Εκεί όπου διακρίνεται αχνά κατερχόμενος πεζός,απέναντι,στα χαμηλα σπιτάκια  αριστερά τω ανερχομένω υπήρχε το φωτογραφείο Τσαβδάρογλου και δεξιά το δρομάκι πέρναγε αφήνοντας δεξιά την κατοικία του σχολιάτρου Γιάννου, που διέθετε αργότερα ένα αυτοκίνητο Ώστιν, ενώ αριστερά διχαζόταν απότομα, ανηφορικά και κατέληγε στην Κηφισιά, το πευκοσκεπές εξοχικό κεντρο. Εκείνο το μεσημέρι του 1949,μεσημέρι που προδίδεται από την κάθεση σκίαση, την φωτογραφία τράβηξε  μάλλον ο ίδιος ο Τσαβδάρογλου.Η γωνία σκόπευσης είναι από νότου προς βορράν: στο βάθος,φαίνεται τμήμα του υπο ανέγερση πρώτου δημοτικού σχολείου που ήτον δίπατο ,στα μέρη των Λιαγκραβων ,ώς εμυθεύονται οι βουλγαροπρόσφυγες εκ Ρωμυλίας.Ο φωτογράφος στέκεται όρθιος στην διασταύρωση του Χαζνέ, έχοντας πίσω το ακίνητο Ράλλη, και το μαγαζί αριστερά, πρέπει να γωνιάζει,όπως διδάσκει το πεζοδρόμιο, με τον δρόμο που αργότερα ήρθε το ΚΤΕΛ, δηλαδή μπροστά στο μετέπειτα (1960κε) μπακάλικο του θείου μου Πέτρου, απέναντι από το σινεμά Τιτάνια, του Κωδούνα.

 

Στο  τζιπ επιβαίνουν στην πρωτη σειρά καθισμάτων η κυρία Αφεντούλα Παπακυριάκη-Βόσκογλου, δασκάλα του Τρίτου,ο πατέρας μου Θοδωρής με την ρεμπουμπλικα, διευθυντής του Τρίτου,ο μικρός ίσαμε τεσσάρων, πέντε ετών Νικάκης Βόσκογλου, γιός της κυρίας Αφεντούλας και του Βουλευτή Πέλλας Βόσκογλου, ένα καλότατο παιδί που αργότερα σπούδασε συγκοινωνιολόγος. Δίπλα, στο τιμόνι, ο οδηγός που νομίζω πως είναι ο μετέπειτα οδηγός αγοραίου και ταξιτζής, ονόματι Μητώσης. Στο πίσω κάθισμα, τρείς κυρίες: η κυρία Πουλχερία, νηπιαγωγός, η κυρία Κατίνα Βαλαβάνη, δασκάλα του Τρίτου, και η μητέρα μου Βαγγελίτσα Χατζή,που ήταν μάλλον του Πρώτου.Εγώ είμαι σπίτι, καθ΄όσον είμαι μηνών 14.Οι κυρίες φορούν όχι ακριβώς κάζουαλ, αλλα κάτι σεμνοπρεπώς επίσημο.Ισως έρχονται από κάποια τελετή ληξης του σχολικού έτους. Το τζιπάκι διδάσκει ότι πρέπει να ήτονε μακριά από τα σπίτια τους. Δεν ξέρω άν το τζιπακι ήταν στρατιωτικό ή το είχε παρει εκ των στρατιωτικών υπολοίπων ο Μητώσης.Ο εμφύλιος θα λήξει σε μερικες εβδομάδες, τέλος Αυγούστου.Η κατάσταση και η ετερότητα των ελαστικών του τζίπ μάλλον σημαίνει ότο ο Μητώσης έκανε τα πρώτα βήματά του στο επάγγελμα στο οποίο διέπρεψε και μεγάλωσε τα παιδιά του.

Λίγα χρόνια αργότερα, έφερε στα Γιαννιτσά την πρώτη κούρσα. Μιά Φορντ του 1956, ίσως Κράουν, ίσως Φερλάιν,άνκαι δεν είχε διπλα μπροστινά φώτα. Κόκκινη και κοκκαλί, όπως στο σκίτσο.Είχε βέβαια ένα χαρακτηριστικό που δεν υπάρχει στην εικόνα. Φτερά μυτερά, αλλα όχι πάρα πολυ, όπως κάτι ξέχειλες Σέβι αργότερα. Φτερά ορθά, σαν της τσέρουλας, ίσαμε πέντε ίντσες. Ο αδελφός μου, γεννηθείς το 1955, εγκρατής έως το 1958 όλων των αυτοκινήτων που μπορούσε να δεί, χώριζε τις κούρσες σε "παλιές" με κούρμπα στην ράχη τους, και σε κούρσες που "μυτώνουν", δηλαδή έχουν μυτερές απολήξεις, όπως μιά Στουντεμπέκερ αλλα κυρίως όπως η κούρσα του Μητώση. Μέ θαυμαστό συγκρητισμό, αποκαλούσε την κούρσα αυτή "η Μυτώση". Ηταν δηλαδή μιά θηλυκή νύμφη, (θηλυκή όπως τα καράβια) που ανήκε στον Μητώση, αλλα επιπλέον Μύτωνε.Διασώζεται και ποιήμα του, ποιηθέν το 1960, με τον στίχο "μυτώνουν τα αυτοκίνητα", ισότιμο του "γκαζώνουν".

Η φωτογραφία εν τη Τζίπη, βοηθά στην χρονολόγηση μιάς άλλης.Ενθα ο θείος μου ο Πέτρος, αριστερά και ο πατήρ μου, βαδιούν με ομοθυμαδόν βήμα στη Σαλονίκη,όμοια (περίπου) ντυμένοι. Του Θοδωρή τα ρούχα είναι ίδια με αυτά στο τζίπ,και τα Μακάρθουρ που φορεί ,στην άλλη φωτο τα εφόρειε η μάνα μου.Οι σκιές, δείχνουν ότι είναι απογεματάκι. Διότι στο βάθος φαίνεται μέρος της Ανω Πόλης και ο δρόμος είναι μάλλον η Ίωνος Δραγούμη άνκαι δεν θα ορκιζόμουνα.Εγνατία μου μυρίζει εκεί όπου ένα δίπατο έχει ολόγυρα τον αέρα του.

Αυτήν την περίοδο, εμείς τα δύο αδέλφια δεν την καταλαβαίναμε, επειδή ποτέ΄αλλοτε το βλεμμα του μπαμπά δεν ήτον τόσον ανέμελο και χαλαρό, ποτέ δεν έδειχνε το ζεύγος των γονιών μας τόσο υπό κατοχήν του έρωτος και λοιπά. Ο αδερφός μου ,και τις δύο φωτογραφίες τις είχε πρότυπο διαρκές ζωγραφίζοντας άπειρα σχεδιάσματα, γκουάς και λάδια, ενώ άλλαζε το σχήμα της η Μυτώση,από τις περιπέτειες μιάς χαλαρής δενδροστοιχίας με ακακίες άνωθέ της, μονίμως τοποθετημένη δίπλα στον Γεωργικό συνεταιρισμό Γιαννιτσών,απέναντι απο το σινεμά Ρεξ του Χαρίτου, απέναντι πεζοδρόμιο από τα παγωτά Αθήνα του Πανάρετου και την Αγροτική Τράπεζα, ίδιο πεζοδρόμιο από το ξυλουργείο Ζαμίδη, που η οικογένειά μας πήρε κορίτσι τους νύφη,και από το ιδιωτικό Γυμνάσιο Ιντζεσιλογλου.

Τα κορίτσια του Μητώση χρόνια τα συναντούσα σε διάφορες περιπέτειες του βίου,να δουλεύουν κι αυτά σκληρά. Τώρα, άν ο σωφέρης δεν είναι εντέλει ο Μητώσης, η Μυτώση σας έδωσε το ωραίο, σαμπως βαρετό, ταξίδι.

Ισως ,ως επίλογο, δεν είναι άσκοπο να θυμίσω ότι λιγα χρόνια πρίν, μετά την Βάρκιζα,και πρίν χτυπηθεί το Λιτόχωρο, το σόι της μάνας μου και άλλες δημοκρατικές δυνάμεις, είχαν κλεψει ένα τζίπ εγγλέζικο και το είχαν θάψει στην αυλή της οδού Αρεος 1, στην Ευζώνων, απέναντι από το σπίτι του Χειμωνά. Είχαν σκοπό να το διαλυσουν και να το ανεβάσουν στο βουνό.Αλλά η φασαρία ήταν μεγάλη και τους πρόδοσαν (η μάνα μου σε σημείωμα που κατέχω ,έγραψε τον προδότη) και πλακωσε στρατός και χωροφυλάκοι, οι θειοί μου πήραν τα βουνά κι αντάρτεψαν,ενώ οι γυναίκες της γειτονιάς ανακρίθηκαν και έκαναν τις κωφάλαλες και τις χαζές. Καμιά φορά σκέφτομαι μήπως πρόκειται γιά το ίδιο τζίπ που παροπλίστηκε, αλλα η πραγματικότητα, σύμφωνοι, ξεπερνά συχνά την φαντασία,οχι όμως όταν είσαι (πράγμα σπάνιο) ή αισθάνεσαι (φαινόμενο συχνότερο) αριστερός.Τότε, πάνω στην αριστερωσύνη, η πραγματικότητα βιάζει βαναύσως και παρά φύσιν την φαντασία και καταλήγεις ενίοτε πρόεδρος ΠΑΕ, με μεγάλαι και τραναί περγαμηναί.