μπερεκέτης: ΤΟ ΧΑΣΜΑ

δοκίμιον για το χάσμα των γενεών

"Η φωνή του Θεού στο κεφάλι μας μπορεί να είναι παραίσθηση, η φωνή ενός νέου όμως δεν αφήνει περιθωρία για παρεξηγήσεις... ", dsyk

-Στην ταβέρνα του Γιαμπάνη. Γωνία Ζωοδόχου Πηγής, κατεβαίνοντας την Σόλωνος στ’ αριστερό σου χέρι, ξέρεις….
-Έλα ρε. Χτες εκεί ήμουνα. Και την περασμένη Τρίτη μαζί εκεί δεν είμαστε; Έρχομαι μετά το μάθημα του Σκιαδά.
-Σκιαδά έχετε τώρα; Τι σας κάνει;
-Επιτύμβια επιγράμματα.
-Καλά, θα ‘ρθω να παρακολουθήσω κι εγώ και μετά πάμε παρέα για το κρασάκι.

Ο Φώντας, για χάρη του μελίρρυτου Αριστόξενου Σκιαδά, μόλις είχε απαρνηθεί το μοναχικό του καρτουτσάκι. Δεν είμαι βέβαιος αν του άρεσε η ρετσίνα του Γιαμπάνη. Συνήθως, μάλιστα προτιμούσε το ημίγλυκο που ελλείψει σαμιώτικου ή ανάμας, έφερνε κάπως σε μεταλαβιά. Να βουτά παπάρες το ψωμί μες στο γλυκίζον κρασί και να μπουκώνει μαζί κεφτεδάκια. «Κεφτεδάκια! Το αντίδωρον ως ώφειλε να είναι», έλεγε εν θριάμβω, επιχαίροντας όχι του ευφυολογήματος, αλλά της αδείας που ο ίδιος είχε δώσει στον εαυτό του: «συχνά γίνομαι βλάσφημος για να δοκιμάζω την ευσπλαχνία του Θεού».
Μα ούτε η ταβέρνα του Γιαμπάνη, κατά βάθος (έως στομάχου) του άρεσε. Προτιμούσε το ουζάδικο της απέναντι γωνιάς, όπου με κάθε νέο ουζάκι άλλαζε κι ο μεζές. Ο Γιαμπάνης ήταν γι αυτόν απλώς και μόνον ένα ωραίο σκηνικό για να ποζάρει. Πήγαινε νωρίς, κατά τις δωδεκάμισι προτού μεσημεριάσει, πριν να πλακώσει ο κόσμος. Καθόταν σ’ ένα τραπεζάκι στην πίσω μεριά, μέσα απ’ το ξύλινο διαχωριστικό, εκεί στα πιο σκοτεινά, κάτω ακριβώς απ’ τη φωτογραφία του Ιωάννη Πολέμη. Τριγύρω, φόντο ο πράσινος τοίχος γραμμένος με στροφές από ποιήματα παλαιών θαμώνων συχωρεμένων, του Βάρναλη, του Σουρή, του Πορφύρα. Καθότανε, παράγγελνε «ένα καρτούτσο και μια φέτα» και έβγαζε το σημειωματάριό του. «Κάνω πως γράφω ποιήματα. Να, δες. Ασυναρτησίες γράφω, αλλά μοιάζουνε με στροφές. Επίτηδες. Γιατί εδώ ακριβώς στο διπλανό τραπέζι έρχεται και κάθεται ο ..., ένας ποιητής γύρω στα πενήντα με εξήντα, αν τον ξέρεις. Είναι το τραπέζι του. Σε λίγο κατά τις μία θα σκάσει μύτη. Έχει πού και πού παρεά και κάτι μικρές, η μια είναι δική μας, από το νεοελληνικό, πιο μεγάλη, τέταρτο έτος. Μιλάνε για ποίηση, τους διαβάζει καινούργια του ποιήματα…. Αν πάλι είναι μόνος του, δίνει παραγγελία κι ώσπου να του τη φέρουν, κάτι σημειώνει στη λαδόκολλα, και μετά καθώς τρώει, διακόπτει κι όλο και κάτι σκαλίζει. Φεύγοντας, σχίζει το κομμάτι που έγραφε και το βάζει στην τσέπη. Αλλά από τότε που τον πήρα γραμμή έρχομαι λίγο νωρίτερα. Με βρίσκει πάντα εδώ, να κάθομαι σ’ αυτό το τραπεζάκι, σαν νεαρός ποιητής. Τον πιάνω με κλεφτές ματιές να προσπαθεί να διαβάσει τι γράφω. Κι εγώ τραβάω το τεφτέρι από τα μάτια του, και συνεχίζω με βλέμμα στοχαστικό, μια να γράφω, μια να κυττάω το ταβάνι, μια να πίνω και να ρεμβάζω.... Τον αποσπώ. Δεν μπορεί πια να συγκεντρωθεί όταν είναι μόνος του. Κι αν έχει παρέα, δεν έχει μάτια για τη μικρή, όλο το τεφτέρι μου κυττάει.»

Μια χρονιά μετά, το 1979, το γωνιακό κτίριο Ζωοδόχου Πηγής και Σόλωνος - πάλαι ποτέ κατοικία και του Γεωργίου Σουρή - στο οποίο επί δεκαετίες λειτουργούσε η ταβέρνα του Γιαμπανη, ως στέκι ποιητών, γκρεμίστηκε και έγινε θεόρατη πολυκατοικία με μαγαζιά. Εκείνη ακριβώς τη χρονιά, προς το καλοκαίρι, ο Φώντας εκάρη μοναχός. Στην πόρτα, στο ταρατσάκι του πατρικού μου, κάτω από επάλληλα στρώματα μπογιάς έχει ταριχευτεί ένα, κατόπιν αδελφικής οινοποσίας, επίγραμμά του: ΕΝΘΑΔΕ ΕΣΤΗ ΞΕΝΟΦΩΝ, ΠΟΙΗΤΗΣ.