Οι υπολογιστές ως δημιουργήματά μας κατ’ εικόνα και καθ' ομοίωσίν μας, μας διδάσκουν μέσω της διαδικασίας και μορφής της κατασκευής τους ότι «οι αισθήσεις» [των] έπονται της «θεωρίας» [των]. Η θεωρία, μέσω της σύγχρονης εμπειρίας αναζήτησης εφαρμόσιμων χρήσεών της, τείνει να προσδιοριστεί ως εντσικτώδης (από τα πριν εγκατεστημένη) ιδιότητα που προηγείται των αισθήσεων. Με άλλα λόγια, στην εποχή μας γίνεται ευκολότερα κατανοητό, καθώς για πρώτη φορά εμπλέκεται ο άνθρωπος με την κατασκευή της τεχνητής ευφυίας, ότι οι αισθητήρες (τα αισθητήρια όργανα) προγραμματίζονται να αισθανθούν αυτό το οποίο ήδη «γνωρίζει» (έχει προγραμματιστεί να γνωρίζει) το λειτουργικό σύστημα . Υπ’ αυτήν την έννοια, ο Πλάτωνας (του σπηλαίου των σκιών) φαίνεται να δικαιώνεται. ΠΛΑΤΩΝ και ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
εστιάζοντας στην λεπτομέρεια του πίνακα: τα βιβλία, ως επίπεδα, παράλληλα των κατευθύνσεων των χεριών..... και χέρια και βιβλία κάθετα μεταξύ των δύο φιλοσόφων.
Στο ερώτημα: " Άραγε πως θα "ζωγράφιζε" ο Bach τη σχολή των Αθηνών;" η απάντηση είναι:
.....
ιδού μία ιδέα του πώς αντιμετωπίζει η ζωγραφική μπαρόκ το θέμα "φιλοσοφική σχολή". Οι φιλόσοφοι αποτελούν διάκοσμο των ευγενών που σουλατσάρουν εκεί τριγύρω. Ο Μπαχ βίωσε κι αυτός την εμπειρία να αποτελεί διάκοσμο ευγενών, μόνο που η μακρόχρονη "ενοριακή" εργασία του τον διέσωσε από τα χειρότερα που ίσως τράβηξε ο Χέντελ. Μια εικόνα τέτοια της καθημερινότητας του μπαρόκ, όπου ο φιλόσοφος είναι "είδος" συναναστρέψιμον, δεν θα πρέπει να γεννούσε στον Μπαχ αισθήματα εκτίμησης για τους φιλοσόφους. Άλλωστε, η πίστη του, που τον οδηγούσε στην πεποίθηση, ότι είναι τεχνίτης θεία χάριτι, το μόνο που ίσως θα του επέτρεπε να πράξει ως "ζωγράφος" θα ήταν χάριν δόξας Κυρίου να προσπαθήσει να επιτείνει τα χαρακτηριστικά καρικατούρας των "φιλοσόφων", ώστε να αναδείξει την αξία της ταπεινόφρονος πίστης.Ενώ (στον πίνακα του Ραφαήλου)....
..... αριστερά του Πλάτωνα το άγαλμα του αρχιμύστη Απόλλωνα, δεξιά του Αριστοτέλη η εγκεφαλική Αθηνά. Τα βιβλία, ως επίπεδα, παράλληλα των κατευθύνσεων των χεριών. Παραδόξως (;) δεσπόζει το αρχιτεκτόνημα, οι άνθρωποι μοιάζουν να εντάσσονται παροδικά σε αυτό. Και στο βάθος ουρανός, για να τονιστεί η διαδρομή του ανθρώπου από τον "κατά φύσιν άνθρωπο" στον "υπέρ φύσιν", όπου στο μεταξύ τους όριο στέκει εν αναμονή το αρχιτεκτόνημα, ως όχημα για τη συνέχεια του ταξειδιού. Στέκει εν αναμονή, προσπαθώντας με τις αναλογίες του να αφηγηθεί τον προορισμό..... σχεδόν γραφική η παρουσία των ελασσόνων φιλοσόφων, όπως διακοσμητική η παρουσία των ελασσόνων θεοτήτων που βρίσκονται φάτσα χαμηλά κοντά στο μάτι του θεατή. Γιατί, ω της ειρωνίας, το πρώτο επίπεδο που τελευταίο το προσέχεις, έχει όλα τα χαρακτηριστικά σκηνής όπερας, και το μάτι επιστρέφοντας στο βάθος βλέπει πια ένα σκηνικό και λυρικούς τραγουδιστές.
ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Γ.Π. είπεν: Ιώσηπος Μοισιόδαξ: η φιλοσοφία του Πλάτωνα είναι ιδεοπλαστική και παντελώς αλλόκοτος.
Δ.Σ. είπεν: φάνταζομαι ότι μια ρήση του Ιώσηπου δεν μπορεί να διαγράψει μια ολόκληρη φιλοσοφία. Η "μυστηριακή" πτυχή της πλατωνικής φιλοσοφίας (αναφέρομαι στον Πλωτίνο) θα παραμένει για πάντα ιδεοληπτική και αλλόκοτη για κάθε Ιώσηπο.
Γ.Π. .......πώς θα διαπιστώσουμε ότι 1) δεν είμαστε εμείς αυτοί που δύνανται να ανακαλύψουν τους νόμους αυτούς και 2) (αφού έχουμε πρώτα βεβαιωθεί ότι είμαστε ικανοί, γιατί αλλιώς...) τελικά απαιτείται (είτε για να υπάρχει είτε για να υπάρχει και να λειτουργεί ο κόσμος) να υπάρχει υπέρτατο όν. Δεν το ξέρω...
Δ.Σ. Ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης ίσως να είναι μια υπερ/α/λογική λύση στο πρόβλημα. Μην ξεχνάς ότι σε τέτοια θέματα εμπλέκεται και η πίστη...
και ακολουθεί η [αυτοανά]θεσις:
8 σχόλια:
συγχαρητηρια
τετοιες αναρτησεις αναβαθμιζουν την "μπλογκοσφαιρα"
διαφανη
Λυπάμαι, αλλα ο Μπάχ ηταν εξωγήινος.
Γιαυτο και χρειαζόμαστε τεσσερα αυτιά για να τον ακουσουμε.
Για να βλάπαμε λοιπον εναν πινακά του θα χρειαζόμασταν τουλάχιστον οκτω μάτια.
Γουφομπαχόπληκτος.
Ο Μπαχ είναι γεγονός ότι ήταν και καλός ζωγράφος. Ας πληκτολογήσει όποιος θέλει στο google: Bach painter και θα δει κάποιες ελαιογραφίες του που σώζονται.
Σας πίστεψα και την πάτησα. Καλά να πάθω. Είχα δει στην Λειψία κάτι καρικατούρες που πουλάνε σε αντίγραφα και υποτίθεται πως είναι του μεγάλου μουσουργού και ξεγελάστηκα.
Προσπαθώ να βγάλω κάποιο νόημα από το ποστ και αδυνατώ. Εξηγούμαι και βοηθάτε με αν θέλετε.
Κατ’ αρχήν το γεγονός ότι ο Αριστοτέλης δεν πιστεύει ότι τα νοητά είδη έχουν υπόσταση (πλήρη ουσία) αυτό δεν σημαίνει ότι προτάσσει την αίσθηση έναντι της νόησης. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο δεν θα θεωρούσε την ποίηση ανώτερη της ιστορίας…
Άρα λοιπόν στην πρώτη παράγραφο πώς δικαιώνεται μόνον ο Πλάτωνας? (αφήστε που αυτό το καθ’ εικόνα και ομοίωση με τους υπολογιστές μόνο ως τραβηγμένη υπόθεση εργασίας νομίζω ότι μπορεί να το χωνέψει κανείς).
Από εικαστικής απόψεως νομίζω πως μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα είχε το πώς θα ζωγράφιζε την Σχολή των Αθηνών ο Τζιορτζόνε σύγχρονος του Ραφαήλου, (ή έστω ο Τισιανός), δεδομένου ότι η «φλωρεντινή σχολή» αντιλαμβάνεται την φόρμα νοητικά (συνεπώς πιο κοντά στον Πλάτωνα), ενώ η «σχολή της Βενετίας» αισθητικά (άρα πιο κοντά στον Αριστοτέλη)…Δεν έχει δηλ. μόνο σημασία το «τι» απεικονίζεται, αλλά και το «πως» (η αντιπαραβολή που κάνετε στο έργο του Ραφαήλ με το «αντίστοιχο» υποτιθέμενο του Μπαχ μπαρόκ, από άποψη τρόπου δεν διαφέρουν ως απεικονίσεις, και οι δύο αποδίδουν την φόρμα με ιδεατό τρόπο (δηλ. στηρίζονται περισσότερο στην νόηση της φόρμας κι όχι στην αίσθηση -αυστηρό περίγραμμα σχεδίου, χρώμα μη ρεαλιστικό, κατασκευασμένος χώρος κοκ).
Τέλος εκεί που τα χάνω τελείως είναι στον διάλογο ανάμεσα σε Γ.Π. και Δ.Σ. Το «άλλοκοτο» του Μοισιόδακα, αναφέρεται στον Πλάτωνα εξ απόψεως περιεχομένου. Η χριστιανική γραμματεία δεν «διαφωνεί» στο πώς σκέφτεται ο Πλάτωνας αλλά στο τι. Ας πούμε, εσάς, η κοσμολογία του Πλάτωνα π.χ. στον Τίμαιο δεν σας φαίνεται αλλόκοτη? Γιατί να μην φαίνεται εξίσου στον διαφωτιστή Μοισιόδακα?!
Καταλήγετε στον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη και στην προσευχή του στην εισαγωγή του «περί μυστικής θεολογίας» στο κεφ. Α «τις ο θείος γνόφος» (αν κατάλαβα καλά, όσο μπόρεσα, ως κατακλείδα του διαλόγου που καταλήγει στο θέμα πίστη και άρα γνόφου αγνωσίας). Δεν ξέρω αν θα σας βοηθούσε το σχόλιο του Αγ. Μαξίμου του Ομολογητού στο εν λόγω κεφάλαιο, το οποίο και σας το μεταφέρω: «ένθα τα απλά. Απλά και απόλυτα εισί τα δίχα συμβόλων νοούμενα και εποπτευόμενα ως έχουσιν , ου μην παραβολικώς.»…
Αμήν
Π.
Υγ. Στον Άγ. Μάξιμο (ο οποίος ενδέχεται να είναι, ο συγγραφέας των αρεοπαγιτικών γραφών) ως γνωστόν έχουμε σύζευξη νόησης (νοός και καρδίας) και αίσθησης στο ζήτημα της γνώσης του Θεού. Οπότε το δίλλημα όσον αφορά τον τρόπο του Πλάτωνα ή του Αριστοτέλη δεν υφίσταται καν…
Ευχαριστώ κατ' αρχάς τη διάφανη, τον γουφομπαχόπληκτο,τον Μιχάλη Θεοδώρου και τον Ραιδερφόρο Στουνκ.
Αγαπητέ Π.
ίσως προσδώσατε στο ποστ αυτό φιλοδοξίες που δεν είχε. Ο υπότιτλος προειδοποιεί «ΒΛΕΠΕ ΕΠΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ» και στο τέλος σημειώνω «άπαντα αναδημοσιεύονται από εδώ και εδώ», όπου αν κλικάρετε στα «εδώ» θα οδηγηθείτε στα ποστ του dsyk (Δημήτρη Συκιά, φίλου συνθέτη) απ’ όπου προήλθε και αυτό το ποστ ως ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ τους, με κύριο στόχο να οδηγήσει στην ακρόαση της μουσικής του Δ. Συκιά βασισμένης πάνω σε ένα κείμενο του [ψευδο]Αρεοπαγίτη . Οι προθέσεις λοιπόν μπορεί να ήταν άλλες, αλλά ίσως ο συγκεχυμένος ειρμός όπως τον βρήκατε στο κείμενο αυτό, στάθηκε αφορμή να μου δοθεί η ευχαρίστηση να διαβάζω ως σχόλιο τις οξυδερκέστατες παρατηρήσεις σας.
Επιτρέψτε μου λοιπόν να διευκρινίσω στα επιμέρους:
Δεν αναφέρομαι διόλου συγκριτικά στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη. Η λεπτομέρεια της φωτογραφίας με ενδιαφέρει για τους λόγους που ο dsyk εντοπίζει στο ποστ του: μια συμβολική απεικόνιση της διαφοράς των δύο φιλοσοφικών προοπτικών που ο καθένας τους ανοίγει.
Το κατ’ εικόνα και ομοίωσιν προς την ανθρώπινη νόηση στην διαμόρφωση της λειτουργίας των υπολογιστών ισχύει ασφαλώς και μπορείτε να το διαπιστώσετε αν δουλέψετε πάνω σε γλώσσες προγραμματισμού οι οποίες βασίζονται στις λεγόμενες λογικές συναρτήσεις. Εντάξει, θα συμφωνήσω ότι ό άνθρωπος δεν είναι μόνον λογικό ον, αλλά τίποτε δεν αποκλείει στο μέλλον οι υπολογιστές να γίνουν και ολίγον συναισθηματικοί.
Τώρα το σε ποια περίοδο βρίσκεται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον να εστιάσουμε για το πώς θα μπορούσε να ζωγραφιστεί η Φιλοσοφική Σχολή είναι ένα ανοικτό θέμα. Στο ποστ αυτό περιορίστηκα εκεί που πίστεψα ότι θα βοηθήσει να έχω την δική μου ανάδρομη ανάγνωση στο ποστ του dsyk. Αυτό που παρέλειψα ίσως να αναφέρω ως σχόλιο στην μπαρόκ αναπαράσταση είναι κάτι που εμπεριέχεται στα σχόλια του ποστ του dsyk, ήτοι: «και σε αυτόν τον πίνακα βλέπουμε δύο κεντρικές μορφές: τον αρχαιοντυμένο στα πορφυρά φιλόσοφο και τον "μοντέρνο" στα μαύρα ευγενή. Ο φιλόσοφος, σχεδόν εκνευρισμένος, κάτι προσπαθεί να του πει του ευγενούς. Ο ευγενής, σχεδόν του έχει γυρίσει την πλάτη, κοιτάζοντας προς άλλα ενδιαφέροντα, ωσάν τα προβλήματα του φιλοσόφου να του είναι μέχρις και ενόχληση. Αυτός είναι ένας "αιχμηρότατος" υπαινιγμός του ζωγράφου, μια συγκεκαλυμμένη κριτική των ηθών της εποχής του.»
Ο διάλογος παρατίθεται ως ρεπορτάζ επί των σχολίων του ποστ του dsyk, δεν αποτελεί διατύπωση απόψεών μου. Και θα συμφωνήσω σε όσα συμπληρώνετε αναφερόμενος στον Μάξιμο τον ομολογητή, όπως πιστεύω θα συμφωνούσαν και τα πρόσωπα του διαλόγου που παρέθεσα.
Η μουσική του dsyk πώς σας φάνηκε;
Μου φάνηκε σαν να την έχει γράψει βουδιστής μοναχός!
Περισσότερο με παραπέμπει σε υπόκρουση για διαλογισμό παρά για προσευχή. Δεν είναι λίγο πολύ χαρακτηρισμένα τα ηχοχρώματα των πνευστών που χρησιμοποιούνται? Αναδύεται μιαν ατμόσφαιρα μυστηριακής αγωνίας που επαναλαμβανόμενη δεν καταλήγει πουθενά. Ενδεχομένως να φταίει το γεγονός ότι εξακολουθώ να πιστεύω πως το «ίθυνον ημάς» ως αίτημα, όντως «ενωτίζεται» και οδηγεί σε έναν συγκεκριμένο χώρο-τόπο, όπου «ένθα τα απλά»…και εκεί κυριαρχεί η «κρυφιομύστιος σιγή»…Ας πούμε, μια και με βάζετε σε ρόλο κριτή (κι εγώ μπάινω) αν τα πνευστά ήταν φωνές? Αν δινόταν η αίσθηση με κάποιο τρόπο της τέχνης σας του «υπερλάμποντος» ως συνάντηση-κορύφωση? Εν πάσει περιπτώσει το δοξαστικό φως που εννοεί ο Διονύσιος εν προκειμένω, δεν νομίζω ότι είναι δυνατόν να γίνει αισθητό ως κατασκευή, παρά μόνον κατ’ αναλογία. Άλλωστε και στο τροπάριο της Μεταμορφώσεως αυτό το δοξαστικό φως γίνεται αισθητό «καθώς ηδύναντο» οι μαθητές που ήταν παρόντες στο γεγονός. Οπότε τι κάθομαι και σας γράφω τώρα… Όπως και να ‘χει, η συγκεκριμένη μουσική ηχεί με κάποιο τρόπο μέσα μου ακόμη και τώρα που γράφω…και οπωσδήποτε αυτό που διακρίνεται στα κείμενά σας είναι το ήθος ανθρώπου που εργάζεται και δεν περιεργάζεται την τέχνη…
Π.
Καλή συνέχεια
Αυτός εδώ μιλάει για τα γύρω-γύρω της Σχολής των Αθηνών: http://loxias.wordpress.com/2008/02/28/on-grand-tour/
Δημοσίευση σχολίου